افسردگی پس از زایمان

فرزندآوری یکی از دوره‌هایی است که بیشتر زوجین علاقه دارند تا این حس را تجربه کنند. داشتن فرزند علاوه بر اینکه سبب افزایش شادی و نشاط در خانواده می‌شود مشارکت و همکاری زوجین را تقویت کرده و پرورش می‌دهد. با این حال این موضوع می‌تواند در مواردی نیز چالش برانگیز باشد. یکی از نگرانی خانم‌ها پیش از به دنیا آوردن فرزند مربوط به افسردگی پس از زایمان می‌شود. با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد تصمیم گرفتیم تا در این مقاله درباره این موضوع و راه‌های درمان آن به شما اطلاعات مفیدی ارائه دهیم؛ پس مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

علائم و نشانه‌های افسردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان (PPD)، یکی از اختلالات روانی است که پس از زایمان در زنان بوجود می‌آید و با علائمی شبیه شبیه به افسردگی معمولی همراه است. افسردگی بعد از زایمان یکی از اختلالات شایع در میان زنان است و با توجه به تحقیقاتی که در این باره انجام شده است بیش از نیمی از خانم‌ها بعد از زایمان فرزند اول خود دچار آن می‌شوند. طبق تحقیقات صورت گرفته این موضوع سبب کاهش کیفیت ارتباط بین نوزاد و مادر می‌شود و می‌تواند تربیت نوزاد در آینده را تحت تاثیر قرار دهد.

بیشتر خانم‌ها در ابتدا می‌خواهند بدانند که دلیل فیزیولوژیکی و محیطی این موضوع چیست. دلایل ایجاد افسردگی بعد از زایمان شامل تغییرات هورمونی بدن، نظارت افراطی بر کودک، کاهش کیفیت خواب و سایر استرس‌های زندگی می‌شود.

علائم افسردگی بعد از زایمان با سردرد، خستگی، بی اشتهایی، سکوت، بی رمقی، بدخلقی، اضطراب، افکار خودکشی، عدم تمرکز، احساس عدم ارزشمندی، لرزش بدن، خلق و خوی متغیر و یا  افزایش وزن مشخص تشخیص داده می‌شود. با دیدن این علائم احساس ترس نکنید زیرا خبر خوب این است که افسردگی بعد از زایمان قابل درمان می‌باشد. در صورت تجربه هر گونه علائم افسردگی پس از زایمان بهتر است با پزشک یا متخصص روانشناسی خود مشورت کنید تا مناسب‌ترین راه درمان را برای شما اجرا کند.

موضوعات مرتبط : درمان افسردگی بدون دارو

نشانه‌های افسردگی پس از زایمان

افسردگی بعد از زایمان یکی از مشکلات رایجی است که مادران بعد از تولد نوزادشان تجربه خواهند کرد. بعد از زایمان، تغییرات هورمونی و روانی در بدن مادران اتفاق می‌افتد. این تغییرات هورمونی می‌تواند به شدت بر روان مادر اثر بگذارد و خلق او را آشفته کند. در مواردی که این افسردگی کنترل نشود و یا برای درمان آن اقدامی صورت نگیرد می‌تواند برای مادر و نوزاد خطر آفرین باشد.

به نشانه‌های بارز و اصلی این موضوع عبارت‌اند از:

• اضطراب، عصبانیت و تند مزاجی
• خستگی و بی‌اشتهایی
• کم خوابیدن یا خواب بیش از حد
• افزایش وزن یا کاهش وزن بیش از حد
• کاهش انگیزه و لذت بردن از زندگی
• احساس ناامیدی، نارضایتی از خود، احساس بی‌ارزشی
• احساس عدم دیده شدن و دوری از جامعه
• عدم تمرکز و توجه مناسب
• وجود افکار خودکشی و در موارد نادر فرزند کشی

در صورت تجربه هر کدام از این علائم، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده و هر گونه درمان واجد شرایط را شروع کنید. افسردگی پس از زایمان قابل درمان است و با مراجعه به یک متخصص روانشناسی و پزشکی، مادران مبتلا به این بیماری می‌توانند بهبود یابند.

خطرات افسردگی پس از زایمان (PPD) برای نوزادان

افسردگی بعد از زایمان (PPD) ممکن است برای مادران خطراتی ایجاد کند. برخی از عوارضی که در مادران ممکن است به علت افسردگی رخ دهد عبارتند از:

1. ناباروری: برخی تحقیقات نشان داده‌ که این موضوع می‌تواند به ناباروری در زنان منجر شود. بسیاری از افراد گمان می‌کنند که این احساس افسردگی یک حالت گذرا است و به همین خاطر به آن بهایی نمی‌دهند. همانطور که گفته شد در این دوران تغییرات هورمونی شدیدی اتفاق می‌افتد که در صورت عدم درمان بر رحم مادر تاثیر فراوانی گذاشته و می‌تواند منجر به ناباروری در آینده شود.
2. مشکلات شیردهی: افسردگی بعد از زایمان می‌تواند موجب تغییر درسطح هورمون‌های مرتبط با شیردهی شود و باعث کاهش شیر مادر گردد.
3. رشد نارس نوزاد: مادران مبتلا به افسردگی بعد از زایمان در معرض خطر بی‌اشتهایی و یا پرخوری قرار می‌گیرند و این موضوع می‌تواند باعث رشد نارس و ضعیف شدن نوزاد شود.
4. مشکلات رشد شناختی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مادران مبتلا به افسردگی ممکن است در کنترل و پرورش دادن رشد شناختی نوزادان خود ناکام بمانند.
5. اختلالات رفتاری: اولین فردی که نوزاد پس از تولد با او ارتباط برقرار می‌کند مادر است. مادرانی که در حال تجربه افسردگی بعد از زایمان هستند به دلیل وجود تغییرات در خلق و خو نمی‌توانند به خوبی با او ارتباط بگیرند تا دلبستگی ایمن میان نوزاد و خودشان ایجاد شود. همین موضوع شروع ایجاد اختلالات رفتاری در نوزاد خواهد شد.

در نتیجه، درمان افسردگی پس از زایمان باعث بهبود وضعیت مادر و نوزادان گشته و باید به موقع برای درمان اقدام شود.

آیا افسردگی بعد از زایمان درمان دارد؟

بله، این اختلال قابل درمان است. درمان این بیماری از طریق دو رویکرد پزشکی و روان‌شناختی انجام می‌شود. برای درمان پزشکی افسردگی پس از زایمان، مصرف داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب، همراه با مشاوره پزشک متخصص و روانشناس می‌تواند مؤثر باشد. در اینجا بسته به شدت افسردگی، انواع داروها مثل آنتی‌دپرسانت‌ها و آرام بخش‌ها به کار گرفته می‌شود.

همچنین درمان روان‌شناختی نیز می‌تواند موثر باشد. در این روش که به عنوان مشاوره روان‌شناختی معرفی می‌شود، متخصصان، از جمله روان‌شناس یا روان‌درمانگر، با بیماران مبتلا به افسردگی بعد از زایمان دیدار کرده و روش‌های مختلفی را برای بهبود حالت روحی آن‌ها ارائه می‌کنند. از این روش‌ها می‌توان به تحلیل رویا، افزایش مهارت خود کنترلی، شناخت و اصلاح باورهای نادرست، و تکنیک‌های مثل تمرینات تنفس برای کنترل اضطراب‌های ناشی از افسردگی اشاره کرد.

در کل، بسته به شدت و علائم افسردگی، درمان دارویی، روان‌شناختی یا هر دو به همراه نظارت و مشاوره پزشکان و متخصصان دیگر می‌تواند به صورت ترکیبی نیز برای شما مفید باشد.

راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان

درمان افسردگی پس از زایمان شامل روش‌هایی از جمله داروهای ضد افسردگی، روان‌درمانی، ترکیبی از دو روش و تغییر سبک زندگی می‌شود.

1- داروهای ضد افسردگی: پزشکان در برخی موارد ممکن است داروهای ضد افسردگی مانند SSRIs (مانند فلوکستین یا سرترالین)، SNRIs (مانند ونلافاکسین) یا تری‌سیکلیک (مانند آمیتریپتیلین) را تجویز کنند. این داروها بهبود وضعیت روحی و روانی مادران مبتلا به افسردگی را تسریع می‌کنند.

2- روان‌درمانی: شامل تحریک شناختی رفتاری یا CBT است که می‌تواند به بالا بردن اعتماد به نفس و کاهش خطر افسردگی کمک کند. مطالعات و تجربه کار بالینی نشان می‌دهند که CBT برای درمان افسردگی پس از زایمان بسیار موثر است.

3- روش التقاطی: ممکن است پزشک برای درمان افسردگی پس از زایمان، به صورت ترکیبی از این داروها و روش‌های درمانی بهبود بخشد.

4- تغییر سبک زندگی: تغییراتی مانند تمرین معکوس، تغییر در سبک زندگی و یا بهبود رژیم غذایی، می‌توانند افسردگی را بهبود ببخشند. برای تغییر در سبک زندگی بهتر است در ابتدا خواسته‌هایتان را الویت بندی کرده و با همسرتان برای انجام آن‌ها تلاش کنید.

همچنین سعی کنید همیشه با کسانی که به شما احساس خوبی می‌دهند در تماس باشید و در مورد مشکلات خود با آن‌ها صحبت کنید. با خانواده و دوستان صمیمی خود درباره استرس مادر شدن صحبت کرده و در مسیری که برای درمان خودتان و کمک به نوزادتان تعیین کرده‌اید سعی کنید مصممانه حرکت کنید.

افسردگی پس از زایمان چه قدر طول می‌کشد؟

مدت زمانی که (PPD) می‌تواند طول بکشد در همه خانم‌ها یکسان نیست و ممکن است این دوره متفاوت باشد از آن‌جایی که افسردگی بعد از زایمان با توجه به بارز بودن علائم، واکنش شیمیایی بدن و تشدید هورمون‌هایی مانند اکسی‌توسین، استرادیول، پروژسترون، به شدت پیچیده است، پس به عنوان یک اختلال روانی و پزشکی، لازم است در صورت تجربه هر گونه علائم افسردگی پس از زایمان، فورا به متخصصین روانشناسی و پزشکی مراجعه کنید تا بتوانید علت آن را شناسایی و از طریق درمان‌های مناسب، این مشکل را کنترل کنید.

نقش همسر یا خانواده در درمان افسردگی بعد از زایمان مادر چیست؟

نقش همسر و خانواده در درمان افسردگی پس از زایمان (postpartum depression) بسیار مهم است. متاسفانه بعضی از مردان بعد از زایمان همسرشان تمام توجه خود را معطوف به نوزاد کرده و از همسرشان غافل می‌شوند. کاهش میزان رابطه جنسی، بدخوابی، استرس‌های ناشی از نگه‌داری فرزند، احساس دیده نشدن و مواردی که ذکر شد همگی می‌توانند زنان را ناامید وسرخورده نمایند.

بعضی از نکات کلیدی کمک به همسر و خانواده در این موضوع عبارت اند از:

• فراهم کردن شرایطی برای استراحت و خوابیدن مادر در طول روز؛
• کمک در مراقبت از کودک، غذا دادن و کمک در انجام کارهای خانه ؛
• شنیدن احساسات و نگرانی‌هایی که ممکن است همسرتان بیان کند یکی از بهترین روش‌های کمک به او است.

زنان در این دوره به شدت نیاز به شنیده شدن و درک شدن دارند. شما به عنوان همسر می‌توانید با انجام کارهای کوچکی به او نشان دهید که عاشق او هستید و با این کار اعتماد به نفس در او را افزایش دهید.

در کل، پشتیبانی همسر و خانواده او در برجسته شدن درمان افسردگی پس از زایمان و بهبود روحی و روانی مادران بسیار مؤثر است و بسیاری از مشکلات روانی پس از زایمان می‌توانند با بهبود روابط و پشتیبانی فردی و خانوادگی کاهش یابند.