آلکسی تایمی یا بی احساسی مطلق یکی از موضوعات شایعی است که کم و بیش ممکن است در زندگی روزمره خود با آنها سروکار داشته باشید. اختلال الکسی تایمی ممکن است به دلایل مختلفی بروز پیدا کند که در ادامه آن فرد در بیان و بروز احساسات خود دچار مشکل و نارسایی میشود و نمیتواند احساسات خود را بروز دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق که به تعبیری به نام جهان بی روح نیز شناخته میشود این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
فهرست مطالب
آلکسی تایمیا چیست
“الکسی تایمیا” یک ویژگی شخصیتی است که نشان دهنده عدم توانایی در بیان هیجانات است. این ویژگی، که در مشکلات تنظیم هیجانی فرد نقش دارد، به عنوان یک عامل مؤثر در آسیب شناسی بیماریهای روانی مطرح شده است. بیماران مبتلا به اختلالات روانی به دلیل مشکلات مرتبط با تنظیم هیجانات خود و تجربه بیماریهای جسمی، اغلب علائم روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی را تجربه میکنند، که در چرخه ناسالم (همراه با بیماری روانی، اضطراب و افسردگی)، قرار خواهند گرفت.
در الکسی تایمیا، افراد دچار مشکلات قابل توجهی در بیان و شرح احساسات خود هستند و به علاوه، کمبود یا نبود خیال پردازی در آنها چشمگیر است. این موضوع باعث دشواری در شناسایی صحیح هیجانات و تجربهی حالات جسمی در پاسخ به هیجانات در الکسی تایمی میشود. همچنین، در بیماران روانی، وجود الکسی تایمی میتواند مانع از بیان جهان داخلی آنها و استفاده از منابع حمایتی مانند گفتگو با دیگران شود، که ممکن است عاملی برای مشکلات روانشناختی و فرایند بیماری فرد باشد.
بررسی آلکسی تایمی در حوزه آسیب شناسی
در حوزه آسیب شناسی اختلال الکسی تایمی، برخی از نظریه پردازان آن را به عنوان یک ویژگی شخصیتی تلقی کرده و برخی دیگر آن را به وابستگی ناامن و نواقص در روابط والد-کودک، زندگی در محیط هایی که ابراز هیجانات در آنجا منع شده و همچنین فردی که قابلیت سازگاری موفقیت آمیز با سطوح هیجانی خود را نداشته یا با آسیب ها و تروماهای زندگی مواجه شدهاست، مرتبط میدانند. افراد الکسی تایمیک، انواع احساسات را به صورت اشتباه تعبیر میکنند و از طرفی احساسات خود را درونی کرده و بروز نمیدهند. این افراد معمولا، حس درماندگی هیجانی خود را از طریق شکایتهای بدنی بیان میکنند و در درمانهای خود نیز بهدنبال درمان نشانههای جسمی هستند.
دو عامل درگیر با الکسی تایمی
براساس شواهدی که به دست آمده، مشخص است که الکسی تایمی با دو عامل ارتباط دارد. اول، واکنشهای نوروتیک و وضعیتهای عاطفی منفی که منجر به شکایت بدنی میشود. دوم، توجه یا ادراک نادرست و مغشوش از اعمال جسمی که نشان دهنده عدم هماهنگی بین برانگیختگی فیزیولوژیک و گزارشات ذهنی او است. ویژگیهای شناختی و هیجانی آلکسی تایمیا شامل مشکلات در شناسایی و بیان احساسات و کمبود هیجانات هستند، که به ویژه منجر به بروز مشکلات شناختی میشوند.
افراد درگیر با اختلال آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق به دلیل تانواتی در بیان و بروز احساسات، فشار و میزان باری که در هیجانات خود وجود دارد را درونی میکنند و به همین دلیل ممکن است این فشارها منجر به درد بدنی شود. برای مثال وجود افسردگی، اضطراب، درد بدنی، سردردهای مزمن و یا بی اشتهایی از شایعترین موضوعاتی است که این افراد را درگیر میکند. متاسفانه افرادی که درگیر اختلال الکسی تایمی هستند در جامعه به عنوان افرادی بی احساس و سرد شناسایی میشوند و مورد قضاوت قرار میگیرند. در جمعها حضور پیدا نمیکنند و از طرف جامعه دائما در حال طرد شدن میباشند. برخورد جامعه و خانواده با این افراد فشار بسیار بیشتری بر روان انها وارد خواهد کرد.
شیوع الکسی تایمی
با استناد به مطالعاتی که صورت گرفتهاند، شیوع آلکسی تایمیا در جامعه عمومی ۲۳ درصد و در بیماران مراقبت اولیه ۲۰ درصد تخمین زده شده است. این بیماری با مسائلی مانند اختلالات جسمی شکل، سوء مصرف مواد و به خصوص افسردگی در ارتباط است. آلکسی تایمیا به دلیل عدم ارتباط هیجانی صحیح، شناخته میشود و بسیاری از افراد مبتلا به مشکلات پزشکی مزمن و یا بیماریهای روانی و اختلالات پزشکی دیگر هستند. به عبارت دیگر، آلکسی تایمیا ویژگی بالینی برجستهای است که باعث اختلال در عملکردهای میان فردی، به خصوص خانواده، میشود. آلکسی تایمیا میتواند به عنوان یک نشانه از صدمات شناختی و ناوابسته به فرهنگ، همراه با عوامل دیگر، عملکرد خانوادگی را پیشبینی کند.
در گزارشات اخیر، مشخص شده است که میزان شیوع آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق در برخی از اختلالات روانی به شرح زیر است: در اختلال استرس پس از سانحه چهل درصد، در اختلال بی اشتهایی 60 درصد، در پرخوری عصبی 56 درصد، در افسردگی اساسی حدود چهل و پنج درصد، در اختلال مرتبط با هراس و فوبیا 34 درصد و در سوءمصرف مواد مخدر و افیونی پنجاه درصد. این اختلال به نظر میرسد در مردان شایعتر از زنان است و افراد میتوانند در درجات مختلفی با آن مواجه شوند. افراد در تماس با احساسات خود و توصیف آنها متفاوت هستند، موضوعی که میتواند به عوامل مختلفی همچون الگو برداری در دوران کودکی و تقویت یا مجازات شدن در این رابطه بستگی داشته باشد.
شیوع در جامعه
تقریبا ۱۰٪ از جامعه دچار درجاتی از بیماری روانی آلکسی تایمیا هستند. بنابراین، ما ممکن است در حال حاضر علائم این اختلال را داشته باشیم یا حتی به یک یا چند نفر اطرافیانمان در این زمینه شکایت داشته باشیم. آلکسی تایمیا یک بیماری روانی بیاحساسی است که تأثیر زیادی بر روابط فردی، اجتماعی و همچنین کیفیت زندگی افراد دارد. این بیماری میتواند ریشه بسیاری از مشکلات خانوادگی و رابطه دوستانه را برای فرد فراهم کند و حتی میتواند تأثیرات منفی بر شغل و جامعه فرد داشته باشد.
به همین دلیل، تشخیص دقیق و درمان به موقع آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق بسیار اهمیت دارد. با فروپاشی خانوادهها به دلیل تأخیر در درمان، مواجه شدن با خطراتی نظیر خشونت خانوادگی رخ میدهد، بنابراین مراجعه به یک کلینیک روانشناسی متخصص مانند کلینیک دکتر پیشکار ، میتواند در جلوگیری از فروپاشی یک خانواده یا روح و روان یک فرد مؤثر باشد.
موضوعات مرتبط : سرکوب احساسات
روش های درمان بیماری الکسی تایمیا
به دلیل اینکه مشکلات تنظیم هیجانی عموما با کمبود احساسات آشکار میشوند، تشخیص علائم بیماری روانی بیاحساسی در بسیاری از موارد سخت است. با این حال، افرادی که با این مشکل روبرو میشوند، در مواقع اجتماعی ممکن است با اختلالاتی مانند خشم، گیجی، ناتوانی در تشخیص حالت چهره افراد، درد و ناراحتی، احساس خلاء، افزایش ضربان قلب، کمبود علاقه و اضطراب و ترس ناگهانی روبرو شوند. این افراد ممکن است در تفسیر تغییرات بدنی خود به عنوان پاسخهای احساسی مشکل داشته باشند؛ به عنوان مثال، ممکن است نتوانند تپش قلب خود را به دلیل تأثیر هیجان یا ترس تفکیک کنند.
شرکت در گروههای درمانی
شرکت در گروههای درمانی اختلال نارسایی هیجانی، بر اساس نتایج بررسیهای مختلف، تأثیر مثبت و قابل توجهی در افزایش کیفیت زندگی و کاهش علائم مرتبط با این اختلال دارد. این تأثیر، به دلیل فعالسازی رفتار گروهی افراد، بهویژه با توجه به اینکه شرکتکنندگان در این گروهها هرکدام بهنوعی از ناتوانی در ابراز هیجان رنج میبرند، بر افزایش حس همدلی در آنها نیز افزوده خواهد شد. از آنجایی که این افراد در جامعه تا حد زیادی مورد بی اعتنایی قرار میگیرند شرکت در این گروهها باعث خواهد شد تا اعتماد به نفس از دست رفته جبران شود و افراد درگیر با آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق باز اعتماد به نفس خود را بازیابی کنند.
در این گروهها روانشناس سعی میکند تا با استفاده از تکنیکهای گروه درمانی، افراد را با احساسات خود آشنا کنند و به انها این مورد را بفهمانند که بیات و بروز احساسات نباید ترسناک و یا حتی شرم آور باشد. امروزه تا حد زیاددی این اقدامات باعث بهبود مهارتهای ارتباطی و فردی در مبتلایان میشود.
تشویق به نوشتن روزانه
به منظور کنترل اختلال آلکسی تایمیا، یک روش کاربردی میتواند یادداشتبرداری روزانه باشد. مطالعات نشان دادهاند که این فعالیت به نوشتن همه احساسات و رویدادهایی که فرد در طول روز تجربه کرده است کمک میکند و میتواند بهبودی در عواطف و احساسات فرد ایجاد نماید. در واقع، نتایج یک مطالعه در این زمینه نشان دادهاند که یادداشتبرداری روزانه میتواند تأثیر مثبتی بر روی نحوه ابراز احساسات فرد داشته باشد.
استفاده از رویکرد درمان مبتنی بر مهارت
هدف از رویکرد درمان مبتنی بر مهارت، کاهش افکار منفی و رفتارهای نامطلوب افراد است. در این رویکرد، بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر، با یادگیری مهارتهای تطبیقی، قادر خواهند بود با وضعیتهای احساسی مختلف بهتر سازگاری پیدا کنند. به همین دلیل، این روش درمانی به طور قابل توجهی در بهبود وضعیت احساسی و هیجانی فرد موثر است. مهمترین مشکلی که افراد درگیر با این اختلال دارند موضوع آشنا نبودن و عدم درک احساسات فردی است. در این روش به افراد آموخته میشود که احساسات خود را تحلیل و بتوانند با افراد نزدیک خود ارتباط برقرار نمایند.
انجام فعالیتهای هنری خلاقانه
درمان آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق با انجام فعالیتهای هنری خلاقانه انجام میشود. مطالعات بسیاری از نقش انجام فعالیتهای هنری خلاقانه در کنترل آلکسی تایمیا صحبت کردهاند. یکی از این مطالعات بر روی بیمارانی با شدت نارسایی هیجانی صورت گرفته است و نشان داده است که انجام فعالیتهای هنری میتواند به کنترل علائم و درمان آلکسی تایمیا کمک کند. بنابراین، انجام فعالیتهای هنری خلاقانه به عنوان یکی از روشهای مؤثر برای درمان بیماری آلکسی تایمیا شناخته میشود. علاوه بر این عضو شدن در گروههای فعال هنری اجتماعی باعث میشود علاوه بر این که مهارت ارتباطی خود را تقویت کنید بتوانید به خوبی ذهن خود را نیز رها کنید.
ارتباط آلکسی تایمیا با افسردگی و اضطراب در بیماران
پژوهشهای انجام شده نشان میدهند که ارتباط بین آلکسی تایمیا و اضطراب وجود دارد. اگرچه تعداد پژوهشهای مرتبط با اضطراب کمتر است، اما محققان به این نتیجه رسیدهاند که آلکسی تایمیا در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی بیشتر مشاهده میشود و بعضی از ابعاد آلکسی تایمیا مانند دشواری در شناسایی و توصیف احساسات، با اضطراب همبستگی دارد.
آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق یک عامل خطرناک برای بسیاری از اختلالات روانی است. افرادی که به این نارسایی رنج میبرند، بسیار تحت فشار قرار میگیرند و هیجانات جسمانیشان به درستی بیان نمیشود، به عبارت دیگر نمیتوانند کلامی به احساسات خود ببخشید. این نارسایی مانع تنظیم هیجانات و سازگاری فرد برای سازگاری با محیط زندگی شان شده و مشکلاتی را برایشان ایجاد میکند. به همین دلیل افراد درگیر با این اختلال معمولا به دلیل منزوی شدن و عدم همدلی جامعه با آنها و یا طرد شدن با اعضای خانواده خود دچار افسردگی شده و گاهی اقداماتی مانند خودکشی انجام میدهند. مهمترین نحوه برخورد با این افراد، همدلی و درک آنها است.
نشانه ها و علائم آلکسی تایمیا
از نشانههای الکسی تایمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم توانایی در بازشناسی و بیان هیجانهای شخصی و احساسی فرد
فقر شدید در داشتن تفکر نمادین که سبب محدود کردن احساسات و تمایل فردی میشود
• ناتوانی در نشان دادن احساسات و هیجانات که به عنوان یکی از مهمترین علائم هیجانی شناخته میشود
داشتن تفکر انتزاعی در رابطه با واقعیتهای بی اهمیت خارجی
• عدم قوه خیالپردازی و ناتوانی در به خاطر اوردن رویاها
عدم هماهنگی بین حالتهای هیجانی و احساسات بدنی
داشتن چهرهای عبوس و سرد
عدم داشتن حالات عاطفی در چهره
آیا آلکسی تایمیا یک صفت شخصیتی ثابت است یا یک پدیده وابسته به وضعیت؟
بررسی بر این داستان که آیا آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق یک صفت شخصیتی ثابت است یا یک پدیده وابسته به وضعیت است برای بسیاری از محققان چالش برانگیز است. به همین دلیل، مطالعاتی با هدف ارزیابی ثبات آلکسی تایمیا در بیماران مبتلا به افسردگی اساسی انجام شده است. نتایج نشان دادند که میزان آلکسی تایمیا و افسردگی پس از پنج سال به طور قابل ملاحظهای کاهش پیدا کرده است، اما تفاوت نسبی در نمرات آلکسی تایمیا در طول این مدت ثابت مانده است، که این نشان می دهد که این پدیده به طور نسبی ثابت است. مطالعاتی که بر روی اختلالات روانی مانند اختلالات خوردن، سوء مصرف مواد، اختلال وسواسی جبری، اختلالات شبه جسمی و اختلال افسردگی انجام شده است، آلکسی تایمیا را یکی از عوامل مهم در نظر گرفته اند.
“آلکسی تایمیا” یکی از ویژگیهای شخصیتی ثابت یک فرد است و به وضوح اختلال است. این مشکل به طور عمومی ناشی از حوادثی است که در دوران کودکی برای فرد رخ میدهد. به عنوان مثال، سوء استفاده از فرد در دوران کودکی یکی از دلایل شایع بروز این اختلال است.
آلکسی تایمیا چگونه بروز مییابد؟
در برخی موارد، بروز آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق دارای ریشه ژنتیکی است و در برخی دیگر، ناشی از آسیب دیدگی بخش اینسولا مغز میباشد. بخاطر نقش مهمی که این ناحیه از مغز در مهارتهای اجتماعی، همدلی و بیان احساسات ایفا میکند، به گفته بسیاری، پدیده نارسایی هیجانی با اوتیسم ارتباط دارد. به بیان دیگر، دلیل عدم بروز احساس همدلی در بیماران اوتیسمی؛ آلکسی تایمیا است و نه خود بیماری اوتیسم.
افسردگی باعث بروز ناتوانی در ابراز هیجانات میشود که نقش مهمی در بروز این مسئله دارد. مطالعات مختلف نشان میدهند که از بین افراد مبتلا به افسردگی، بین ۳۲ تا ۵۱ درصد از آنها نیز با ناتوانی در ابراز هیجان مواجه هستند. علاوه بر افسردگی، آسیبهای احتمالی مغزی در دوران کودکی و بیماریهایی چون آلزایمر، صرع، پارکینسون، دیستونی، هانتینگتون و سکته مغزی نیز ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. در کل، اختلال الکسی تایمیا دو نوع وضعیتی و شخصیتی را شامل میشود که در ادامه به طور مختصر توضیح داده میشود.
آلکسی تایمیا یا نارسایی هیجانی به عنوان یک پدیده هیجانی شناختی شناخته میشود که در نتیجهی فرآیند بازداری خودکار اطلاعات و احساسات هیجانی، اختلال در کارکرد روانی ایجاد میشود. علت این اختلال ممکن است به عواملی مانند اشکال در سیستم لیمبیک، جانبی شدن نابهنجار مغز و یا اختلال در کارآمدی ارتباط بین نیمکرههای را برمیگردد. با این حال، آلکسی تایمیا در ویرایش چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی به عنوان یک اختلال روانی طبقهبندی نشده است، بلکه به عنوان ویژگیای توصیف میشود که در شخصها به صورت متفاوتی درجهی شدت دارد.
اختلال در فرایند آگاهی
اختلال آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق در اصل یک اختلال عملکردی در فرآیندهای آگاهی عاطفی است که باعث میشود فرد نتواند به سادگی احساسات خود را شناسایی و توصیف کند. این اختلال با عنوان “ساختار شخصیتی با آگاهی عاطفی دگرگون” شناخته میشود و میتواند بر فرآیند همدلی تاثیر منفی داشته باشد. به عبارت ساده، آلکسی تایمیا تشخیص دادن احساسات به صورت صحیح را برای فرد دشوار میکند.
بررسی این اختلال در DSM-۵
در DSM-۵، آلکسی تایمیا به عنوان یک اختلال خاص نام برده نشده ولی دکتر روانشناس، کاترین مور اظهار داشت که نارسایی هیجانی بیشتر یک جنبه از کارکرد فرد و نحوه برخورد او با احساسات است و به عنوان یک اختلال جداگانه شناخته نمیشود. این اختلال با افسردگی، PTSD، اسکیزوفرنی و اختلال طیف اوتیسم همبستگی دارد و همچنین با مشکلاتی مانند خودکشی، افزایش میزان مرگ و میر و مشکلات سایکوسوماتیک ترکیب میشود.
شاید کسی که از آلکسی تایمیا رنج میبرد، از وجود این بیماری آگاه نباشد. به دلیل عدم شناخت درست از وضعیت درونی و عدم آگاهی، نارسایی هیجانی معمولاً شناسایی نمیشود، و به همین دلیل افراد مبتلا به آن برای درمان به مراکز درمانی مراجعه نمیکنند. این عدم شناخت موجب میشود که میزان شیوع نارسایی هیجانی نسبت به دیگر اختلالاتی مانند افسردگی که اطلاعات دقیقی در مورد شیوع آن وجود دارد، تعیین نشود.
توصیههایی برای افراد دارای اختلال الکسی تایمی
این مجموعه توصیهها برای افرادی که آلکسی تایمیا یا بی احساسی مطلق را تجربه میکنند، میتواند مفید واقع شود:
– تلاش کنید که احساسات خود را با علائم و عوارض جسمی که با آنها همراه هستند، مانند تعرق، کرختی یا ضربان قلب سریع، ربط دهید.
– به ارتباط بین افکار و احساسات خود توجه کنید و بر روی رفتاردرمانی شناختی (CBT) تمرکز کنید.
– از تمرین ذهن آگاهی و روشهای دیگری استفاده کنید تا آگاهی عاطفی خود را بیشتر کنید.
– گروهدرمانی را امتحان کنید تا بتوانید ببینید چگونه دیگران در مورد احساسات خود صحبت میکنند.
– به افکار و عقاید خود در مورد احساسات و عواقب احتمالی بیشتر فکر کنید.
– باید توجه داشت که درمانهای توصیه شده برای همه کارایی یکسانی ندارند و به شخص و شرایط او بستگی دارند.
