ازدواج به منزله تشکیل خانواده است و به همین دلیل برای انتخاب همسر و شکل دادن کانون خانواده‌ای سالم والدین و یا زوج‌های در یک رابطه بسیار حساسیت به خرج می‌دهند. در این میان هستند والدینی که به دلیل اطمینان حاصل کردن از ازدواج فرزندشان آن‌ها را ترغیب به ازدواج می‌کنند و یا در مواردی زوجین برای ازدواج فامیلی اصرار می‌ورزند. ما به جهت افزایش آگاهی و کمک به شما در اتخاذ بهترین تصمیم قصد داریم تا اطلاعاتی کامل و جامع درباره موضوع معایب ازدواج فامیلی دهیم و در انتها پاسخی به سوال کدام ازدواج فامیلی خطرناک است خواهیم داد.
فهرست مطالب
دلیل انتخاب ازدواج فامیلی چیست؟
انتخاب ازدواج فامیلی برای بعضی از خانواده‌ها به منزله تضمین رابطه و موفق بودن ازدواج در جوانانشان است. رودروایستی با اقوام و یا حرمت‌های موجود در فامیل از دلایلی است که بعضی از والدین گمان می‌کنند تضمین کننده است. با این حال یکی دیگر از دلایلی که برای بعضی افراد ازدواج با یکی از اعضای خانواده را جذاب می‌کند، این است که خانواده‌ها (به ویژه والدین دختران) تمایل دارند دخترانشان به جای آنکه با یک غریبه ازدواج کنند و در محلی دور از خانواده‌شان زندگی کنند، با یکی از اقوام خود ازدواج کنند و در کنار خانواده‌شان زندگی کنند. به علاوه، خانواده‌های ثروتمند معمولاً ترجیح می‌دهند اموال و دارایی‌های خود را درون خانواده‌شان نگه‌داری کنند و به نسل بعد انتقال دهند، برای همین با ازدواج خویشاوندی موافقت می‌کنند.
معایب ازدواج فامیلی چیست؟
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که شیوع طلاق و جدایی در ازدواجهای خویشاوندی کمتر است. البته، این ادعا بیشتر به دلیل این است که در ازدواجهای فامیلی، جدایی و طلاق بسیار دشوارتر است و اغلب باعث پراکنده شدن روابط خانوادگی و حتی فروپاشی خانواده می‌شود. به همین دلیل، در اکثر موارد هنگام وقوع اختلافات، بزرگان و افراد پیر مدام داوری و واسطه می‌کنند و سعی می‌کنند بین زوج‌ها آشتی برقرار کنند.
دخالت خانواده و اطرافیان
یکی از معایب ازدواج فامیلی دخالت‌های مداوم خانواده‌ها است. احتمال دخالت افراد نزدیک در زندگی زوجین در ازدواجهای خانوادگی، بیشتر از سایر ازدواج‌هاست و دامنه این دخالت‌ها معمولا گسترده‌تر و فراتر از خانواده‌های درجه یک، دوطرف است. این دخالت‌ها اغلب به کل خانواده کشیده می‌شود. متخصصان بهداشت و سلامت و علم ژنتیک خطر بیماری‌های مادرزادی انتقال‌یافته به فرزندان را در مقابل تمام مزایای بالقوه اجتماعی-اقتصادی ازدواجهای خانوادگی، مهم و جدی قلمداد می‌کنند و در این زمینه هشدار می‌دهند.
مرده زایی و بالا بودن مرگ نوزادان
با توجه به آمارها، در ازدواجهای فامیلی، نرخ باروری و تولد کمی بالاتر است و در مقایسه با سایر ازدواج‌ها، میزان سقط تفاوت چندانی ندارد. معمولا مرده‌زایی و مرگ نوزاد در این نوع از ازدواج‌ها بیشتر از جمعیت عمومی است و شیوع نقایص حین تولد حدود ۳-۲ درصد بیشتر از نوزادان حاصل از ازدواج غیرفامیلی است. اگرچه این تفاوت درصدی اندکی است، اما با توجه به آمار موالید سالانه، تعداد قابل‌توجهی نوزاد این طور به دنیا می‌آیند.
وجود مشکلات ژنتیکی
دلیل وجود عیوب و اختلالات مادرزادی به دلیل وجود ژن بیماری در پدران و اجداد مشترک زوج هنگامی است که این ژن به صورت همزمان از طرف پدر و مادر به کودک منتقل شود. در این صورت، با تجمع ژن مربوطه در فرزند، احتمال بروز و شدت بیماری بیشتر می‌شود.
علم با بیان مشکلات ازدواج فامیلی و خطرآفرین بودن آن، می‌گوید که در ژن‌های هر فرد، ژن‌های مغلوب بیماری زا وجود دارد. این ژن‌ها برای بروز و ظهور باید هم در زن و هم در مرد وجود داشته باشند تا عامل بیماری زا ایجاد شود. با توجه به این که در ازدواجهای فامیلی، خاستگاه‌های ژنتیکی زوج‌ها یکسان است، احتمال بروز بیماری‌های ژنتیکی بسیار بالاست. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، ازدواج فامیلی به منظور جلوگیری از به دنیا آمدن نوزادانی با مشکلات ژنتیکی ممنوع اعلام شده است.
از دیگر معایب ازدواج فامیلی، ایجاد بیماری‌هایی مااند معلولیت است. بیماری‌هایی که از طریق ژنتیک و به‌واسطه ازدواج فامیلی منتقل می‌شوند، باعث بروز مشکلاتی در خانواده و ازدواجهای فامیلی می‌شوند. بطوریکه بیماری‌های ژنتیکی را می‌توان از طریق آلل‌های زوجین به فرزندان منتقل کرد. ریسک ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی در افرادی با ازدواجهای فامیلی، در حدود 5 تا 6 درصد است، زیرا که آلل‌های ناهمسان بیشتری بین آن‌ها وجود دارد. در حالیکه این ریسک در افرادی با ازدواجهای غیر فامیلی 2 تا 3 درصد است. از جمله مهم‌ترین بیماری‌هایی که در اثر ازدواج فامیلی برای کودکان رخ می‌دهد می‌توان به بیماری‌های مانند آمیوتروفیک لاترال اسکلروز، بتالاسمی، دیستروفی عضلانی و کم‌خونی‌های مختلف اشاره کرد.
معلولیت در کودکان
یکی از اصلی‌ترین و رایج‌ترین چالش‌های ازدواج خانوادگی، مشکلاتی است که با تولد کودک به دنیا می‌آید و باعث به وجود آمدن معلولیت می‌شود. تنوع بسیاری از انواع و درجات مختلف معلولیت وجود دارد، از معلولیت‌های شدید جسمی حرکتی و ذهنی تا مشکلات مربوط به شنوایی و غیره. بنابراین، ازدواج درون خانوادگی و مخاطرات مربوط به معلولیت همیشه یکی از دغدغه‌های موجود در بین افرادی است که نسبت بالایی از خویشاوندی را با یکدیگر دارند و قصد ازدواج با یکدیگر را دارند.
افزایش شیوع بیماری تالاسمی
یکی دیگر از معایب ازدواج فامیلی، بیماری‌های شایعی است که با ژنتیک در ارتباط می‌باشد مانند، بیماری تالاسمی. در این بیماری، که در اثر ازدواجهای خانوادگی بیشتر دیده می‌شود، میزان هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خوب در فرزندان با هزینه‌های درمانی بالا از حالت طبیعی و نرمال کمتر است.
بیماری‌های پی کیو و فاویسم
می‌توان بیماری‌های پی کیو و فاویسم را از میان دیگر بیماری‌ها به‌عنوان بیماری‌هایی دست‌یافتنی دانست که ژنتیک نقش موثری در انتقال آن‌ها دارد. این بیماری ژنتیکی خونی به دلیل کمبود یکی از آنزیم‌های گلبول‌های قرمز بروز می‌کند.
افزایش بیماری‌های نقص ایمنی در کودکان
بیماری‌های نقص ایمنی در کودکان حاصل ازدواج خویشاوندی بیشتر از سایر کودکان شایع است. کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن زمینه‌ای برای بروز بیماری‌های مختلف در آنان فراهم می‌کند. به همین دلیل، یکی از مشاوره‌های بسیار مهم، مشاوره ژنتیک است. این نوع مشاوره، به صورت کاملاً علمی می‌تواند به افراد، مشکلات ازدواج فامیلی را توضیح دهد و به آن‌ها کمک کند تا میزان انطباق ژنتیکی و احتمال بروز بیماری‌های وراثتی در ازدواج فامیلی را بیان کنند. افرادی که به دنبال ازدواج در خانواده‌هایی هستند که در نسبت بسیار نزدیک با هم قرار دارند، بهتر است قبل از ازدواج، مشاوره ژنتیکی را بگیرند. هزینه این نوع آزمایش به نوع و مدت زمان مشاوره، تخصص پزشک و آزمایش‌هایی که انجام می‌شود بستگی دارد.
هرچند که امروزه و با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه پزشکی صورت گرفته است تا حد زیادی در مرحله غربالگری می‌شود متوجه وضعیت سلامتی جنین شد اما باز هم این موضوع خطر ایجاد و یا بروز مشکلات ژنتیکی را کاهش نمی‌دهد.
موضوعات مرتبط : بهترین نوع ازدواج فامیلی
مشکلات دیگر ازدواج فامیلی
به جز موارد ژنتیکی که باعث بروز بیماری در کودک می‌شود، ازدواج درون خانوادگی دارای مشکلات دیگری نیز است که ممکن است باعث ایجاد مشکلات و تنش‌ها در زندگی زوجی شود. همانطور که پیشتر اشاره شد یکی از بزرگترین مشکلاتی که در ازدواج فامیلی رخ می‌دهد، جدال خانواده‌ها است. با این حال سایر مشکلات شامل موارد زیر می‌شود:
عدم تطابق انتظارات با واقعیت
عدم تطابق انتظارات با واقعیت از دیگر معایب ازدواج فامیلی است. افراد بسیاری به خاطر رابطه خویشاوندی، فکر می‌کنند که با یکدیگر کاملاً آشنا هستند و به همین دلیل ازدواجهای شتابی و بدون شناخت صورت می‌گیرد. اما برای یک ازدواج موفق، باید به شناخت کافی از همدیگر توجه کرد. ازدواج‌هایی که بدون شناخت و با تصور اینکه همسفر آینده به خوبی شناخته شده است، عموماً با مشکلات آینده روبرو می‌شوند. با مشاوره صحیح، می‌توان از این مشکلات جلوگیری کرد.
در برخی موارد، زوج‌هایی که در خانواده با هم ازدواج می‌کنند، ممکن است با شکست زندگی مشترک خود مواجه شوند. به دلیل وابستگی‌های خویشاوندی، زن و شوهر به سختی می‌توانند از یکدیگر جدا شوند. در واقع، دخالت‌های خانوادگی و توجه به روابط خویشاوندی، فرآیند جدایی را بسیار پیچیده تر و دشوارتر از مراحل معمول جدایی می‌کند.
اگرچه دخالت عامل در هر ازدواجی و از طرف هر خانواده‌ای ممکن است به ازدواج آسیب برساند، اما این امر در ازدواجهای فامیلی بسیار قوی‌تر دیده می‌شود. به عبارت دیگر، خویشاوندان به دلیل ارتباط فامیلی و شناختن بهتر دو طرف، اجازه دخالت در امور زندگی آن‌ها را به خود می‌دهند.
سایر معایب ازدواج فامیلی
ازدواج درون خانوادگی ممکن است به مشکلات متعددی منجر شود. بعضی از معایب ازدواج فامیلی عبارتند از:
✔️ افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی: زوجینی که خویشاوندند با هم ازدواج کنند، احتمال بالایی دارند که ژن‌های ناسالم یا دارای عیوب ژنتیکی مشترک را به فرزندانشان منتقل کنند.
✔️ محدودیت تنوع ژنتیکی: در صورتی که زوجینی که با یکدیگر خویشاوندند، ازدواج کنند، احتمال بیشتری وجود دارد که نسل آینده تنوع ژنتیکی کمتری داشته باشد و جهش‌های جدید در ژنوم پدیدار شده کمتر باشند.
✔️ مشکلات خانوادگی: ازدواج فامیلی ممکن است به تعارضات خانوادگی و شکاف‌های میان خانواده باشد و باعث بروز مشکلات اجتماعی و روابط بدی میان زن و شوهر شود.
✔️ محدودیت فرصت‌های زندگی: در برخی موارد، زندگی در خانواده‌هایی که ازدواجهای فامیلی معمول دارند، محدودیت‌های بیشتری در زمینه کار، آموزش و تجربیات زندگی دارند.
✔️ مشکلات خطرناک بارداری: ازدواج فامیلی می‌تواند ریسک‌های بیشتری برای بارداری و زایمان داشته باشد و ممکن است زنان باردار در این نوع ازدواج‌ها با مشکلات پزشکی مواجه شوند.
بیماری‌های ناشی از ازدواج فامیلی
بیماری‌های ناشی از ازدواج فامیلی (به اصطلاح ازدواج خویشاوندی)، بیماری‌هایی هستند که به دلیل ازدواج بین افرادی که درجه نزدیکی خویشاوندی با هم دارند، به وجود می‌آیند. این ازدواج‌ها معمولا در جامعه‌هایی رخ می‌دهد که ازدواج خویشاوندی را مورد قبول می‌دانند.
برخی از بیماری‌های ناشی از ازدواج فامیلی عبارتند از:
✔️ بیماری‌های کبدی و کلیوی مانند بیماری کولانجیوم و پلی‌ستیک کلیوی
✔️ بیماری‌های لاعلاج مانند هموفیلی
✔️ بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی مانند بیماری اتیسم
✔️ بیماری‌های ژنتیکی مانند بیماری اشتوایگر و هنتینگتون
ازدواج درون خانواده می‌تواند ریسک بیشتری برای به وجود آمدن بیماری‌های ژنتیکی داشته باشد، زیرا احتمال ارث‌بری بیشتر است. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، ازدواج خویشاوندی ممنوع یا به علت گسترش آگاهی در زیمنه معایب ازدواج فامیلی با محدودیت‌هایی همراه است.
موضوعات مرتبط : مشاوره پیش از ازدواج
کدام نوع از ازدواج فامیلی پر خطرتر است؟
از بین این ازدواج‌ها، ازدواج دختر خاله با پسر خاله پرخطرتر است. دلیل این امر این است که بین این دو نفر شباهت ژنتیکی بیشتری وجود دارد و احتمال مشکلات ژنتیکی در فرزندان حاصل از این ازدواج نسبت به سایر ازدواجهای خانوادگی بیشتر است. با این حال، این نکته که ازدواج دختر خاله با پسر خاله پرخطرترین نوع ازدواج خانوادگی است، به معنای این نیست که سایر ازدواجهای خانوادگی بدون خطر یا با خطر کم هستند. در هر صورت، هرگز نمی‌توان با کسی ازدواج کرد که احتمال وجود ژن‌های مشابه یا تداخلات ژنتیکی با او وجود دارد، و قطعا ازدواج با چنین فردی همواره خطر بالایی دارد و نمی‌تواند کاملا بدون استرس و اضطراب باشد.
میزان خطر بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی در فرزندانی که ازدواج خویشاوندانه دارند، تقریباً ۵ تا ۶ درصد است؛ در حالی که در زواج‌های غیرخویشاوندی، این عدد تقریباً ۲.۵ تا ۳ درصد است. این درصدها و احتمالات، نمی‌تواند به طور قطعی ازدواجی را تکذیب یا تأیید کند، اما به هر حال، خطر و ریسک هر نوع ازدواجی را نشان می‌دهد.
کلام آخر
با توجه به تمام مسائلی که گفته شد بروز اختلالات و نارسایی‌های مربوط به ژن بهتر است که حتما قبل از ازدواج از مشاوره ژنتیک استفاده کنید. هرچند که هزینه انجام آزمایشات ژنتیکی بالا است اما با انجام دادن آن می‌توانید از استرس و اضطراب بارداری خود کم کنید و ازدواج موفقی داشته باشید. علاوه بر این در صورتی که قصد دارید تا یک ازدواج فامیلی را تجربه کنید حتما از جلسات مشاوره قبل از ازدواج کمک بگیرید.
