برای بسیاری این سوال پیش آمده که حمله پانیک چیست و چگونه می‌توان این حملات را کنترل کرد. متاسفانه این اختلال می‌تواند زندگی افراد مبتلا را درگیر و مختل کند. علاوه بر این سبب کاهش کارامدی فرد در محیط اجتماعی و یا خانوادگی می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع تصمیم گرفتیم تا در این باره اطلاعاتی را به شما ارائه دهیم. با ما تا انتها همراه باشید.
فهرست مطالب
حمله پانیک چیست؟
حمله پنیک، یک نوع اختلال اضطرابی است که به صورت ناگهانی و بدون هشدار قبلی رخ می‌دهد و باعث ترس و وحشت زیادی در فرد مبتلا می‌شود. شایعترین علائم آن شامل علائم فیزیولوژیکی مانند تپش قلب، عرق سرد، درد قفسه سینه، تنگی نفس، بی قراری و لرز بدن است. این حمله ممکن است تعداد زیادی در طول زندگی فرد تکرار شود و در صورت عدم درمان می‌تواند به یک اختلال اضطرابی مزمن تبدیل شود. درمان حملات پانیک معمولاً شامل داروها و مشاوره روان شناسی است.
دلایل پایه‌ای بروز حملات پانیک، همچون سایر اختلالات اضطرابی، ابعاد مختلفی دارد و طبقه‌بندی آن از طریق نظریات متفاوتی صورت می‌گیرد. در زیر به برخی از نظریات مهم در خصوص دلایل حملات پانیک اشاره می‌کنیم.
ویدیو حمله پانیک
ویدیو زندگی روزمره شخصی که دچار حمله پانیک می‌باشد و مشکلات آن
مطالب پیشنهادی به شما : درمان اظطراب اجتماعی
نظریه بیوشیمیایی
بر اساس این نظریه، سطح هورمون‌های مهمی مانند آدرنالین و سراتونین که نقش عمده‌ای در ایجاد و کنترل حملات پانیک دارند در بدن فرد افزایش می‌یابند و در نتیجه سبب حملات پانیک می‌شوند.
نظریه رفتاردرمانی
این نظریه می‌گوید که عمدتاً رفتارها و یا تجربه رویدادهای ناگوار در ایجاد و بروز حملات پانیک موثر هستند.
نظریه شناختی
بر اساس این نظریه، شیوه فکری هر فرد، نقش مهمی در بروز حملات پانیک دارد. شیوه فکری افراد دچار حملات پانیک نیز معمولاً با حالت‌هایی مانند گیجی و گمراهی، ترس از از دست دادن کنترل خود، تمرکز نامتمرکز با علائم جسمی و همچنین مفروضات منفی در مورد خود و دیگران همراه است.
نظریه رواندرمانی
بر اساس این نظریه، برخی از افراد دچار حمله پانیک ممکن است با تجربه واقعیتهای درونفردی و تحریف آنها یا دچار شدن به وسواس فکری سبب ایجاد حمله پنیک شوند. در این نظریه به آموزش روش‌های مثبت، افزایش پایداری تفکر برای خود در برابر شرایطی که حملات پانیک به وجود می‌آید و همچنین آموزش مدیریت رفتار در شرایط خاص پرداخته می‌شود.
انواع حمله پانیک
حملات اضطراب و پانیک به عنوان اختلالی از اختلالات اضطرابی شناخته می‌شوند. این حملات به طور ناگهانی اتفاق می افتند و ممکن است برای فرد درگیر باعث ایجاد ناراحتی و شرمساری ناشی از علائم فیزیکی شود. برخی از انواع حملات پانیک عبارتند از:
1- پیش آگهی نشانه: در این نوع حمله، فرد با درکی که پیش از وقوع حمله در مورد بروز اضطراب آینده یا ترس، به عنوان نشانه دارد، یک سری تغییرات فیزیولوژیک در بدن خود تجربه می‌کند و سپس درگیر می‌شود.
2- درگیر شدن با نگرانی: در این نوع، فرد با توجه به اتفاقات و شرایط پیرامون خود، ترس و نگرانی بیش از حدی تجربه و بعد از مدتی، دچار پانیک می‌شود.
3- درد ناگهانی: در این نوع، فرد با تجربه درد ناگهانی و بی دلیل، که ممکن است به دلایل فیزیکی یا روانی باشد، حمله پنیک را تجربه می‌کند.
مقالات مرتبط : پارانویا چیست و روش های درمان و بهبود آن
علائم حمله پانیک
علائم حمله پانیک ممکن است شامل احساساتی چون ترس، بی‌قراری، خشکی دهان، گلودرد و دیگر نشانه‌های فیزیکی مانند تنگی نفس، تنفس سریع، بی قراری، تعریق، تپش قلب، درد یا فشار در قفسه سینه، لرزش یا احساس سرگیجه و دیگر علایم مشابه با اضطراب باشد. در صورتی که فردی شبیه به این علائم را تجربه کرد، بهتر است در اسرع وقت با روانشناس مشورت کند.
لازم به ذکر است که این علائم ممکن است با دیگر علایم یا بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی، بیماری‌های تنفسی، یبوست، بیماری‌های آندوکرین و غیره همراه باشد. بنابراین، در صورتی که علائم شدید و بی‌سابقه‌ای به طور ناگهانی رخ داد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت بیماری را تشخیص دهد.
حمله پنیک نوعی از اختلال اضطرابی است که با علائم فیزیکی و رفتاری شدیدی همراه است. به طور کلی ممکن است افرادی با سابقه اختلال اضطرابی، افسردگی، تجربه آزار و اذیت جنسی این مشکل را بیش از بقیه افراد تجربه کنند.
علائم قبل از حمله پنیک
مجموعه‌ای از مشاهداتی که ممکن است قبل از یک حمله پانیک در فرد ظاهر شود شامل موارد زیر است:
1. بالا رفتن تپش قلب، فشار خون بالا و تنگی در قفسه سینه
2. عرق، لرزش و تعریق
3. گیجی، سردرد و حالت تهوع
4. مشکل در تنفس و احساس خفگی یا اضطراب
5. افزایش احساس نگرانی و ترس
6. دست‌ها و پاها به صورت خودکار خم شده یا می‌لرزد
7. افسردگی و تجربه هیجانی که قابل کنترل نیست
8. عدم قادر بودن به تمرکز کردن، بی اشتهایی و ضعف عمومی
9. حساسیت غیر طبیعی به حرف‌ها یا واکنش‌های دیگران
10. عبور شدید بین حالت‌های “خیالی” و “واقعی”
11. افزایش فعالیت روانی و حرکات بیش از حد بدنی
12. کاهش شدید در حجم تعداد نفس‌ها
13. احساس سرگیجه یا بیشتر شدن بی‌تابی و بی‌قراری
14. سیاه شدن دید در چشم
15. بی‌خوابی یا خواب آلودی شديد.
لازم به ذکر است که در بعضی از موارد، این علائم ممکن است با بیماری‌های دیگری نظیر بیماری‌های قلبی و عروقی، یا اعتیاد به مواد و غیره همراه باشد. به هرحال، هرگونه حمله پنیک و یا بیماری روان شناختی دیگری باید توسط پزشکان به عنوان اولین قدم بررسی و تشخیص داده شود.
درمان حمله پانیک
درمان حملات پانیک به طور معمول با استفاده از داروهای ضد اضطراب، روان درمانی یا ترکیبی از هر دو روش برای کاهش نشانه‌های حملات پانیک انجام می‌شود. به علاوه، روش‌هایی مانند تکنیک‌های تنفسی، مدیتیشن و خودمراقبتی نیز برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که شدت حمله پانیک باعث تخریب بخشی از عملکرد و مختل شدن زندگی شما شده باشد، بهتر است با یک پزشک یا متخصص روانشناس مشورت کنید تا به شما راهنمایی کند که بهترین روش درمانی برای شما چیست.
درمان حمله پنیک می‌تواند به دو شکل دارویی و روانشناختی صورت بگیرد.
درمان دارویی شامل مصرف داروهای ضداضطراب، آرامبخش و ضدافسردگی است. این داروها با کاهش سطح هورمون‌های استرس (نظیر آدرنالین)، افزایش سطح سروتونین و بهبود عملکرد گیرنده‌های بنزودیازپین در مغز، به کنترل حملات پانیک کمک می‌نمایند. البته برای مصرف این داروها بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
روش‌های روانشناختی شامل معرفی تکنیک‌های تنفسی، تمرینات ذهن‌آگاهی، تحلیل خودپنداره‌های منفی و بررسی رفتار از نظر شناختی است. این روش‌ها با کمک بهبود تمرکز و تمرین برای شناسایی و کنترلی بر روی بیشتر علائم حمله پنیک، می‌توانند موجب کاهش شدت و فاصله‌گرفتن تدریجی از حمله‌های بیشتر شوند.
نکته مهم این است که در حملات پانیک بهتر است از عوامل تحریک‌کننده اجتناب کنید، روش‌های مقابله و استراحت مناسبی داشته باشید و سعی کنید تا مهارت خودکنترلی را در خود افزایش دهید.
درمان پانیک به روش غیر دارویی
درمان پانیک به روش‌های غیر دارویی شامل روش‌های روانی – رفتاری، تغذیه‌ای، ورزشی و غیره انجام می‌شود. روش‌های روانی – رفتاری شامل مواردی مانند آموزش تکنیک‌های تنفسی، مدیتیشن، آموزش بهبود خودکنترلی، تحلیل و تفسیر خودآگاهی، رفتاردرمانی و غیره است. در این روش‌ها، تلاش می‌شود با شناختن و کنترل افکار و احساسات، تسکین علائم پانیک به وجود آید.
روش‌های تغذیه‌ای نیز در درمان پانیک مفید هستند. در این روش با یادگیری نوع صحیح مصرف مواد غذایی و کاهش مصرف موادی مانند قهوه، شیرینیجات، الکل، سیگار و غیره همراه با گرفتن مکمل‌هایی که برای آرام سازی طبیعی استفاده می‌شوند، تلاش می‌شود تا علائم حمله پانیک کنترل شود.
ورزش هم یکی دیگر از روش‌های غیردارویی در درمان پانیک است. ورزش باعث بالا رفتن جریان خون در بدن می‌شود و علاوه بر این سبب آزادسازی هورمون‌های مفیدی برای بدن می‌گردد. این هورمون‌ها با تاثیر گذاری بر روی مغز سبب ایجاد نشاط و حس بهتر در فرد می‌شوند.
به هرحال، هر درمانی برای شخص خاصی مفید است و برای همه نمی‌شود یک نسخه نوشت. پیشنهاد می‌کنیم از یک پزشک یا متخصص روانشناس کمک بگیرید تا با توجه به شرایط خود، بهترین درمان را انتخاب کنید.
آیا پانیک منجر به مرگ می‌شود؟
خیر، حملات پانیک به طور معمول خطرناک نیستند و منجر به مرگ نمی‌شوند. با این حال، پانیک می‌تواند نگرانی و ترس شدیدی را برای فرد مبتلا ایجاد کند و ممکن است باعث ایجاد محدودیت‌های جدی در زندگی روزمره شود. همچنین، حمله پنیک در صورتی خطرناک است که شما فرضا مشغول انجام کاری مانند رانندگی باشید. هنگام بروز پانیک اگر شما مشغول رانندگی باشید ممکن است این اتفاق برای شما بسیار خطر آفرین باشد. به همین دلیل، اهمیت درمان و مدیریت حملات پانیک برای بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا بسیار زیاد است.
علت حملات پانیک چیست؟
در حالت عادی، استرس و اضطراب به نوعی پاسخ طبیعی بدن به تهدیدهای محتمل است که به تعادل بدن کمک می‌کند. اما در افرادی که حملات پانیک دارند، این پاسخ اضطرابی که بدن برای مواجهه با تنش‌ها ایجاد می‌کند، به طور نامتعادل تنظیم می‌شود.
علت دقیق بروز حملات پانیک هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما برخی از علل احتمالی بروز این حملات شامل مسائل روانشناختی مانند استرس زیاد، اضطراب، افسردگی و وجود ترومای آزار دهنده در گذشته است. در بعضی از موارد، حملات پانیک همچنین می‌توانند به علت مشکلات فیزیکی مانند مشکلات قلبی و تنفسی بروز پیدا کنند. بیشترین موارد حمله پانیک برگرفته از مشکلات روانی هستند. بنابراین، برای درمان حملات پانیک معمولاً نیاز به مشاوره روانشناسی و در صورت لزوم داروهای ضد اضطراب می‌باشد.
همانطور که می‌دانید، حمله پنیک یا اضطراب (Panic Attack) یکی از اختلالات اضطرابی است که با علائمی مانند تنگی نفس، عرق کردن، لرزش بدن، درد قفسه سینه، بی قراری، افزایش ضربان قلب و درد پشت گردن همراه است. این علائم باعث بروز اضطراب در شخص مبتلا می‌شوند و می‌توانند به شدت زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قرار دهند. دلایل ایجاد پانیک به شرح زیر است:
عوامل ژنتیکی:
مطالعات نشان داده‌اند افرادی که در خانواده‌شان مبتلا به اضطراب هستند، بیشتر در معرض خطر بروز حمله پنیک هستند.
فشارهای روحی:
خلقیات نامتعارف، مشکلات خانوادگی، افزایش استرس، عدم تعادل در کار و زندگی، مشغله‌های روزانه، مشکلات مالی و اقتصادی و غیره، تماماً می‌توانند به شدت باعث اضطراب شوند و بنابراین حمله پنیک را ایجاد کنند.
مصرف مواد مخدر:
مصرف موادی مانند کوکائین، ماریجوانا و غیره می‌توانند علائم پانیک را تشدید کرده و شدت حملات را بیشتر کنند.
مشکلات فیزیکی:
برخی مشکلات فیزیکی مانند بیماری‌های قلبی، بیماری‌های تنفسی و دیگر بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند به بروز حمله پنیک کمک کنند. معمولا افرادی که دچار بیماری هستند و یا ترس از مرگ شدید دارند بیشتر در معرض حمله قرار می‌گیرند.
غذا:
تحقیقات جدید نشان داده است که افرادی که مشکلات مربوط به گوارش دارند نیز با بروز حملات پانیک مواجه‌اند. به همین دلیل داشتن سبک سالم غذایی می‌توانید از گسترش و شدت گرفتن این اختلال مفید باشد.
ارتباط تروما و حمله پنیک
تجربه یک رویداد تروماتیک می‌تواند به شکل مستقیم یا غیرمستقیم باعث ایجاد حمله پانیک شود. هنگامی که یک فرد تجربه یک رویداد تروماتیک مانند جنگ، یک زلزله، تصادف، آزار جنسی، جراحت شدید، دیدن مرگ اشخاص نزدیک و غیره داشته باشد، ممکن است درگیر حملات پانیکی شود. به طور کلی، تروما با علائمی مانند ترس از ناتوانی در مراقبت از خود و دیگران، افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و علایمی مانند بیماری‌های جسمانی همراه است.
مراجعه به یک متخصص روانشناس پس از تجربه تروما و در صورت بروز حملات پانیک، می‌تواند موثر واقع شود. درمان و کمک به بیماران با مشکلات روانی، بعد از یک رویداد تروماتیک به آنها در کنترل حملات پانیک و بهبود کیفیت زندگی‌شان کمک می‌کند.
عوارض بعد از حمله پنیک
عوارض بعد از حمله پنیک ممکن است در برخی افراد رخ دهد و بروز این عوارض در همه نمایان نمی‌شود. این عوارض شامل اضطراب و نگرانی مرتبط با تجربه حملات پانیک، ترس از تکرار حمله پنیک، محدود شدن فعالیت‌های عادی و اجتناب از موقعیت‌های حضور در اجتماع، به وجود آمدن مشکلات مربوط با خواب و تغییر در شیوه زندگی می‌باشد. در صورتی که شما چنین عوارضی پس از حملات پانیک تجربه می‌کنید، مشاوره روانشناسی و در صورت نیاز فعالیت‌های مرتبط با افزایش سلامت جسمی و روانی ( مثل ورزش یا یوگا) می‌توانند برای بهبود وضعیت شما مفید باشند.
آیا حمله عصبی پانیک خطرناک است؟
حملات عصبی پانیک خطرناک نیستند اما ممکن است برای فردی که با آن مواجه می‌شود بسیار ناخوشایند و مزاحم باشند. گرچه در این حملات سیستم عصبی فرد به صورت نامتعادل و بی‌رویه فعال می‌شود، اما با تشخیص و درمان مناسب می‌توان این نوع اختلال اضطرابی را کنترل کرد. در برخی موارد نیاز به مراجعه به پزشک برای تعیین تشخیص دقیق‌تر و درمان‌های کارآمدتر می‌باشد، به خصوص در صورتی که این حملات برای فردی که مبتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و یا بیماری‌های ریوی هستند، ایجاد شوند.
تفاوت حمله پنیک با حمله اضطرابی چیست؟
حمله پانیک و حمله اضطرابی دو نوع از اختلالات اضطرابی هستند و تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد.
حمله پنیک معمولاً شامل علائمی مانند افزایش ضربان، تعریق، تنگی نفس، سرگیجه و لرزش است. این حملات بطور غیرمنتظره و در هر زمانی رخ می‌دهند و معمولا به صورت ناگهانی بروز پیدا می‌کنند. علت اصلی حمله پنیک نامعلوم است، اما عوامل مختلفی مانند استرس، تغییرات شیمیایی در مغز و مشکلات روانی می‌تواند باعث آن شوند.
در مقابل، حمله اضطرابی علائمی شبیه به حمله پنیک دارد، اما در بیشتر موارد نسبت به حملات پانیک خفیف‌تر است. معمولاً موقعیت‌های استرس‌زایی مانند تلاش برای انجام کار مهم یا قرار گرفتن در موقعیتی ناخوشایند منجر به بروز آن می‌شود. علت اصلی حملات اضطرابی عموماً با شرایط ناخوشایند در محیط اجتماعی، افکار منفی یا رویدادهای ترسناک مرتبط است.
غذاهای مضر برای حمله پنیک
بهتر است بدانید غذاهایی هستند که ممکن است علائم و حملات پانیک را شدیدتر کنند و باید از مصرف آنها خودداری شود. این غذاها شامل موارد زیر می‌شوند:
1. غذاهای شور: مصرف زیاد نمک می‌تواند باعث بالارفتن فشارخون و ایجاد عوارضی شبیه به حملات پانیک در شما شود.
2. نوشیدنی‌های حاوی کافئین: مثل قهوه، چای، نوشیدنی‌های آلرژی‌زا و غیره می‌توانند محرکی برای ایجاد پانیک باشند. کافئین می‌تواند علائم پانیک را شدیدتر کند، بنابراین بهتر است اگر به مصرف این ماده وابستگی دارید آن را به حداقل برسانید یا کاملاً از مصرف آن خودداری کنید.
3. غذاهایی که حساسیت داشتن به آنها باعث آلرژی می‌شود: غذاهای حاوی گلوتن، کیک، بیسکوئیت و آجیل برای برخی افراد مضر است و می‌تواند آسیب‌هایی به سیستم ایمنی‌شان وارد کند.
4. غذاهایی که ترش هستند: لیمو، پرتقال، گریپ فروت، نارنگی و غیره ممکن است باعث افزایش شده و علائم حمله پانیک را شدیدتر کنند.
5. غذاهای پرچرب: غذاهای سرخ شده، چیپس، کنسروهای چرب، کالباس و غیره برای افراد دارای پانیک مفید نیست. مصرف بیش از حد چربی ممکن است باعث افزایش وزن و افزایش ریسک بیماری‌های مرتبط با چربی موجود در بدن شوند.
غذاهای مفید برای حمله پنیک
تغذیه مناسب می‌تواند به شما در کاهش احتمال حملات پانیک کمک کند و در صورت بروز حمله پنیک، سبب ایجاد احساس آرامی در شما شود. استفاده از غذاهایی که حاوی ویتامین‌های گروه ب و مگنزیوم هستند، می‌تواند خیلی مفید باشد زیرا این مواد مغذی به ایجاد خلق آرام و همچنین کنترل سطح استرس و اضطراب کمک می‌کنند.
گروه ویتامین‌های ب که شامل ویتامین ب۱، ب۳ و ب۶ است در بسیاری از موارد از جمله جلوگیری از حمله پنیک مفید هستند. برخی از غذاهایی که حاوی ویتامین ب می‌باشند شامل موارد زیر هستند:
- حبوبات و نخود
- تخمه کدو
- بلغور گندم و برنج قهوه‌ای
- ماهی، گوشت قرمز و سیب زمینی
همچنین، مصرف موادی مانند چای سبز، نعناع، زنجبیل و آویشن نیز می‌تواند برای کاهش سطح استرس و بروز حملات پانیک مفید باشد. در هر صورت، توصیه می‌کنیم که قبل از ایجاد تغییر در رژیم غذایی خود، با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کرده تا بتوانید رژیم غذایی مناسب برای خود را بر اساس شرایط فردی‌تان برنامه‌ریزی کنید.
