بسیاری از والدین ابراز می کنند که کودکشان یک دنده و لجباز است و وقتی چیزی را می خواهد تا بدست نیاورد فریاد می کشد و گریه می کند و قشقرق بپا می کند و هر چه این کارها بیشتر انجام می دهد احتمال رسیدن به خواسته اش بیشتر می شود. در این مقاله به سوال چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم ؟ پاسخ میدهیم.
در واقع لجبازی مرز باریکی با مصمم بودن کودک دارد. هر خانواده برای اینکه بتواند رفتار های فرزندشان را پیشگیری، کنترل و تعدیل کند در امر تربیت و اصلاح رفتار کودک موفق باشند نیاز به آگاهی، دانش، زمان، تمرین، تشویق و تنبیه دارند.
امیدوارم این مقاله سرآغازی برای اصلاح یا درمان روش رفتار با کودک لجباز باشد.
فهرست مطالب
تفاوت لجبازی با مصمم بودن کودک
👈 لجبازی چیست ؟
لجبازی یک واکنش کوتاه مدت و شدید است که کودک لجباز در مقابل کوچک ترین خواسته اش انجام می دهد تا به علایق شخصی اش برسد و در اکثر اوقات نافرمانی در کارهای روزمره مثل مسواک زدن ، لباس پوشیدن با یک جنگ اعصاب با والدینش همراه است و تا جایی پیش می رود که والدینش را تسلیم خواسته اش می کند.
👈 مصمم بودن چیست ؟
مصمم بودن با لجباز بودن تفاوت دارد مصمم بودن یعنی سرسخت بودن و سماجت کردن در جنبه مثبت آن برای رسیدن به یک هدف سودمند مثل سماجت در یادگیری یک رشته هنری یا ورزشی که کودک برای رسیدن به آن سعی می کند موانع را از سر راهش بر دارد در حالی که لجبازی سماجت در رسیدن به یک هدف بی ارزش مثلا لباس نپوشیدن یا مسواک نزدن می باشد.
لجبازی در کودکان از چه سنی آغاز می شود ؟
👈 اکثر کودکان دقیقا بعد از تولد یکسالگی شان شروع به لجبازی کردن می کند مثلا خودم لباس بپوشم ، خودم غذا بخورم ، خودم اسباب بازی انتخاب کنم در واقع باید بگوییم کودک می خواهد خودش و توانایهایش را کشف و اثبات کند.
والدین باید بدانند که مرحله جدیدی از رشد کودک آغاز شده که روانشناسان به آن می گویند فاز دوم یا مرحله رشد روانی اجتماعی یا روانی حرکتی. که کودک بعد از تولد یکسالگی در حال رشد طرحواره ای به نام استقلال است.
چه عواملی باعث لجباز شدن کودک می شود؟ – چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم
👈 کودکی که خودش می خواهد لباس بپوشد یا می خواهد لباسی که مادرش تعیین کرده نپوشد در واقع او هیچ تصوری از لجبازی نداره و تنها لجبازی کردن را وسیله ای برای واکنش خودش نسبت به دیگران می داند.
نه گفتن کودک به منزله کشف دنیای پیش رویش است پس چطور می شود که کودک لجباز می شود یا ما او را لجباز خطاب می کنیم. واکنش پدر و مادر در درجه اول تعیین کننده لجبازی در کودک است.
واکنش های عصبی و تنبیه گونه و هیجانی در برابر لجبازی کودک می تواند به تقویت و گسترده شده این رفتار در کودک شود از نظر بیولوژیکی اختلال در عملکرد غدد اعصاب یکی دیگر از عوامل ایجاد لجبازی در کودکان است.
مطلب پیشنهادی به شما : مشاوره کودک
همانطور که گفتیم لجبازی نتیجه خلق و خوی پدر و مادر با کودک است مثلا گاهی به خواسته کودک جواب مثبت می دهد و گاهی جواب منفی می دهد یاگاهی با کمی پافشاری کودک تسلیم خواسته اش می شود یا گاهی حوصله دارد ولی خواسته معقول کودک را رد می کند. نتیجه این رفتار والدین لجباز شدن کودک است.
اگر می خواهید فرزند لجباز نداشته باشید باید مراقب پاسخ مثبت و منفی خود باشید و بی حساب آن را بیان کنید و هر زمان بیان کردید جدی و مصمم آن را اجرا کنید.
وقتی ابتدا نه می گویید و بعد با پافشاری کودک جواب مثبت می دهید کودک یاد می گیرد اگر پافشاری کند برای دفعات بعد حتما جواب مثبت می گیرد.
گاهی در جلسات مشاوره شنیده می شود پدر یا مادر در مقابل لجبازی کودک می گویند” اگر تو لجبازی من از تو لجبازترم ” یا ” بهت نشان میدهم کی لجبازتر ” یا ” من خودم صد پله از تو لجبازترم ” باید بدانید این جملات باعث لجباز تر شدن و تقویت این رفتار در کودکان می شود.
یا مثلا خود پدر و مادر دائم در حال لجبازی کردن با یکدیگر هستند و دقیقا کودک از همین رفتار والدین الگو گرفته است یا جواب لجبازی کودک را با نیشخند یا زبان بدن می دهند.
نکته : لجاجت یکی از رایج ترین مشکلات و شکایت والدین است که در مراکز مشاوره عنوان می گردد و به راحتی با راهکارهایی که مشاوره می دهد قابل حل شدن است.
علل لجبازی کودکان در سبک فرزند پروری والدین
خصوصیات والدین که فرزند لجباز دارند :
الف) والدین آسان گیر یا منفعل
👈 وقتی کودک توجه کافی از طرف والدین نمی بیند به این معنا که چون دچار کم توجهی است برای جلب توجه پدر و مادرشروع به لجبازی می کند.
در واقع با گفتن جملات ( این کار را بکنی پسر و دختر دوست داشتنی و خوبی هستنی) کودک را شرطی می کنید که با چه ویژگی ما تو را دوست داریم در حالی باید بی قید و شرط کودک را دوست داشته باشید.
ب) والدین قدرت طلب یا پرخاشگر
👈 والدینی که توجه بسیار زیاد دارد و دائم در حال سرزنش کردن و داد زدن و توهین به کودک هستند باعث حس ناکامی درکودک می گردد و کودک پرتوقع بار می آورند که بعد از مدتی دیگر هیچ چیز او را راضی نمی کند و کودکانی که دایم سرزنش می شود در رسیدن به اهداف تشویق نمی شود در مقابل با امر و نهی کردن بیش از حد روبرو هستند لجباز می شوند. در ادامه مقاله چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم همراه ما باشید.
ج) والدین با اقتدار و شجاع و جرات مند
👈 طبیعی است که کودک مهارت های زندگی و ارتباطی را آشنا نباشد و این پدر و مادر هستند که” نه ” گفتن را باید به او آموزش دهند پس توجه داشته باشید پدر و مادری که ضد و نقیض صحبت می کند و خودشان لجبازی می کنند در واقع دارند لجبازی را آموزش می دهند.
وقتی شما به عنوان پدر یا مادر کودک قوانینی مشخص می کنید باید مطمئن باشد بی جهت درخواست کودک را رد نکرده باشید در واقع افراط و تفریط در اقتدار خود نداشته باشید.
با توجه به توضیحات فوق می توان دلایل زیر را از خصوصیات والدینی ذکر کرد که فرزند لجباز دارند:
✔️ دائم در حال فرمان دادن هستند.
✔️ دائم در حال سوال کردن و بازجویی از کودک هستند.
✔️ به فرزند خود زیاد اهانت می کنند و ناسزا می گویند.
✔️ دائم نق می زنند.
✔️ خشونت داشتن
✔️ اختلاف نظر داشتن والدین با هم
✔️ دعوا و مجاله در این خانواده ها بیشتر دیده می شود.
✔️ داشتن احساسات منفی در رفتار پدر و مادر.
👈 نکته اول : کودک به عنوان یک انسان آگاه حق دارد گاهی اشتباه کند بدون اینکه سزاوار سرزنش باشد و والدین باید بستری آماده کند تا کودک بتواند به آزمون و خطا بپردازد بدور از سرزنش و اگر والدین در جریان سرزنش های مداوم کار را به مشاجره با کودک بکشانند مطمئنا کودک برای رهایی از سرکوب شدن دست به لجبازی و نافرمانی می زند.
مطلب پیشنهادی به شما : درمان بیش فعالی کودک
👈 نکته دوم : تحقیقات نشان داده کودکان دشوار ، مبتلا به اوتیسم ، بیش فعال ، مبتلا به صرع و آلرژی همچنین کم کاری و یا پرکاری غدد ، نداشتن تناسب قد و وزن و اضطراب های پنهان و آشکار بیشتر لجبازی می کنند.
عوامل کلی در لجبازی کودکان:
- تنبیه فیزیکی ، سرزنش و تحقیر کودک
- تذکر های مداوم در مورد کوچک ترین مسائل
- تولد فرزند دوم
- تحمیل به کودک
- نیاز به جلب توجه
- مقاومت سرکوب شده در برابر خواسته های کودک
- الگوی نامناسب پیرامون کودک (کارتون ، دوست همسال، اعضاء خانواده )
درمان لجبازی در کودکان – چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم
✅ نادیده گرفتن رفتار های منفی ولی بی خطر کودک.
✅ پاداش و تقویت رفتار درست کودک.
✅ حذف امتیاز یا پاداش مثل دیدن کارتون مورد علاقه (در تایم های خیلی کوتاه متناسب با سن کودک)
✅ آگاه کردن کودک از عاقبت کاری که انجام می دهند مثلا لباس نپوشه مریض می شود و به مهد نمی تونه بره یا بازی کنه یا اگر دوستی داشته که این رفتار کرده و بقیه طردش کردن .(در واقع صحبت دوستانه با کودک)
✅ پذیرش و تحسین کودک وقتی کارهای مثبت و خوب انجام می دهند به نوعی کارهای خوب کودک را بیشتر به چشم بیاید مثلا اگر برق اتاق وقتی آمد بیرون خاموش کردن به صورت کلامی تشویق گردد.
✅ خواسته های متناسب با سن و جنس کودک :
دقیقا در زمانی که خود پدر و مادر مشکلاتی دارند و حوصله خواسته های کودک را ندارند باید مراقب روشن
شدن حس لجبازی در کودکان باشند با گذاشتن فیلم مورد علاقه کودک یا مثلا بازی های بی خطر یا غذای های
مورد علاقه، کودک را سرگرم کنند و به لجاجت با کودک نپردازند.
✅ مراقب باشید پاداش دادن جنبه رشوه و باج دادن پیدا نکند و کودک قبل از اینکه کاری بکند از پدر و مادر طلب کند.
✅ پدر و مادر که مشکلات دارند سعی کنند با کمک یک مشاوره حتما در صدد حل آن باشند تا کودکانشان الگوی مناسبی داشته باشند.
✅ تنبیه و تحقیر باعث می شود کودک لجبازی را به عنوان شیوه ای برای انتقام انتخاب کند.
✅ ایجاد حس همکاری در کودک مثلا : ابتدا کارهایی به کودک بسپارید که مشتاق انجام آن است.
کلام آخر مورد چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم
لجبازی کودک از یک سالگی شروع می گردد و تا 3 سالگی ادامه دارد و اگر درست هدایت شوند منجر به رشد کودک می گردد ولی اگر حل نگردد در دوران مدرسه کودک با مشکلات بیشتری مواجه می گرد.
لازم به ذکر است در بعضی از کودکانی که مشکلات اوتیسم و … دارند نیاز به دارو درمانی دارند حتما از یک روانشناس و مشاوره ، راهنمایی گرفته شود.
در این مقاله در مورد رفتار با کودک لجباز و درمان و علائم لجبازی کودکان پرداختیم. امیدواریم از مطالب گفته شده نهایت استفاده را برده باشید. همچنین اگر شما به دنبال مشاوره کودک و درمان قطعی لجبازی کودک هستید میتوانید همین حالا با مشاورکده تماس بگیرید.
