با وجود اینکه بسیاری از والدین هیچگونه برخورد بدی با فرزند خود نداشته اند و همه امکانات لازم را برای آنها فراهم کرده اند، بعضی از کودکان همچنان از رفتن به مدرسه اجتناب می کنند و به راه های خطرناکی مانند فرار از بیمارستان، اظهار بیماری و … روی میآورند. آیا واقعاً کودک دچار مشکلاتی شده است که نمیتواند به مدرسه برود، یا این کارها را فقط برای جلب توجه انجام میدهد؟ با توجه به این مدرسه رفتن کودکان بسیار مهم است با این حال این موضوع برای بعضی از والدین تبدیل به یک دغدغه شده است. ما در مقاله با بچهای که مدرسه نمیرود چه باید کرد؟ اطلاعات مفیدی را برایتان گرداوری کردهایم؛ پس با ما همراه شوید.
فهرست مطالب
چه دلایلی سبب به مدرسه نرفتن در کودک میشود؟
دلایلی وجود دارد که والدین و اطرافیان در ابتدا فکر میکنند، این دلایل می توانند عوامل ترس کودک برای نرفتن به مدرسه باشند از جمله وابستگی اما ممکن است دلایل دیگری وجود داشته باشد که توسط روانشناس کودک و نوجوان قابل شناسایی است و کودک را به رفتن به مدرسه منع میکند. از دلایل شایع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
✔️ ناراحتی کودکان از پایان تعطیلات و از دست دادن وقتی که تا به حال برای بازی و سرگرمی های مورد علاقه شان داشتند.
✔️ بسیاری از کودکان اضطراب جدا شدن از والدین و خانواده را تجربه می کنند.
✔️ بعضی از کودکان ممکن است ترس داشته باشند از کودکان بزرگتر و یا دوستان قدیمیشان که در گذشته آنها را از مدرسه رفتن و مشکلات آن ترسانده بودند.
✔️ برخی از کودکان فکر میکنند با هم سالان خود در تعارض هستند و نمیتوانند با آنها سازگاری داشته باشند.
✔️ عدم توانایی کودک در برقراری ارتباط با همکلاسیها و دوستان.
✔️ ترس از دوست شدن و یافتن دوستان جدید و تنها ماندن در محیط جدید.
✔️ برخی از کودکان مشکلی با معلمان دارند و نمی توانند ارتباطی خوب با آنها برقرار کنند یا احساس شایستگی و آرامش در فضای مدرسه ندارند.
✔️ مواجه شدن با بچه های بزرگتر و خشن و ترس از برخورد با آنها.
✔️ اجتناب از مواجهه با موقعیت های اجتماعی جدید و ناآشنا.
✔️ خجالتی بودن کودک و داشتن اضطراب در محیط های اجتماعی.
✔️ نبودن زمان کافی برای گذراندن با خانواده و والدین.
✔️ حس تمام شدن بازی و شروع روزهای سخت و محدود.
وظایف والدین در مدرسه رفتن کودک
شما بعنوان والدین باید به صورت حرفهای بدانید که با بچهای که مدرسه نمیرود چه باید کرد. در این راستا بهتر است با معلم کودک صحبت کنید و اقدامات برنامه ریزی شده ای را برای کمک به کودک در آغاز تحصیلات اتخاذ کنید، مانند تشکیل گروه های علاقه مندی با دیگر دانش آموزان یا ترتیب دادن برای گروهی کردن با یک دوست عزیز.
✔️ موقعیتهای جدید و تغییرات را به تدریج و در مراحل کوچک برای کودک ایجاد کنید تا بتواند به آنها عادت کند و بیشتر استقلال خود را در مقابل این تغییرات نشان دهد.
✔️ از نکات معنوی و مذهبی استفاده کنید و به کودک خود یادآوری کنید که در هر لحظه او را همراهی خداوند هست و نگران نباید باشد.
✔️ همراهی و حمایت مداوم از کودک هنگام رفتن به مدرسه را فراموش نکنید و مشکلات و نگرانی های او را جدی بگیرید.
✔️ نظارت مناسب در خانه برقرار کنید تا کودک از عدم رفتن به مدرسه به راحتی استفاده نکند
اگر باز هم کودک به مدرسه نرفت
برای بهبود وضعیت و کاهش استرس کودک درباره رفتن به مدرسه و تغییر شرایط زندگی، والدین باید اقدامات زیر را انجام دهند:
1. حفظ روند زندگی عادی: والدین باید سعی کنند تا حد ممکن روند عادی زندگی را حفظ کنند و تغییرات زیادی در روند روزانه خانواده ایجاد نکنند. این کمک می کند که کودک حس امنیت بیشتری در خانه و در مدرسه داشته باشد.
2. آماده کردن وسایل مدرسه: والدین می توانند با کمک کودک خود در شب قبل، کیف و وسایل مدرسه را آماده کنند. این کمک می کند که کودک به مدرسه رفتن را به عنوان یک فرایند مرتب و طبیعی متوجه شود.
3. ایجاد محدودیتها: با بچهای که مدرسه نمیرود چه باید کرد؟ محدودیت ایجاد کنید. اگر کودک همچنان به رفتن به مدرسه امتناع کرد، والدین می توانند با ایجاد محدودیت هایی مانند کاهش زمان بازی یا فعالیت های دیگر، ناراحتی خود را به کودک نشان دهند. این کمک میکند که کودک درک کند والدین جدی هستند و از او انتظار می رود به مدرسه برود.
4. آگاهی از تکالیف مدرسه: والدین باید با تکالیف و فعالیت هایی که از کودک خواسته می شود آشنا باشند تا بتوانند با کودک در منزل و خارج از مدرسه تمرین کنند و وی را در انجام آنها یاری کنند.
5. تنظیم زمان خواب و بیداری: مدرسه رفتن تغییری در زمان خواب و بیداری کودک ایجاد می کند. بنابراین والدین باید زمان خواب کودک را تنظیم کنند تا کودک به صورت پرانرژی به مدرسه برود و اجتناب از رفتن به مدرسه کاهش یابد.
6. ایجاد تغییرات در سبک زندگی: والدین باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند که کودک بتواند به محیط جدیدی که شامل رفتن به مدرسه است، عادت کند. برای مثال، می توانید زمان برگزاری مهمانی ها را کنترل کنید و به کودکتان زمان کافی برای تکالیف مدرسه بدهید تا فشار کمتری به وی وارد شود.
به طور خلاصه در باب موضوع با بچهای که مدرسه نمیرود چه باید کرد، والدین باید تلاش کنند تا حفظ روند عادی زندگی، آماده کردن وسایل مدرسه به کمک کودک، ایجاد محدودیت ها، آگاهی از تکالیف مدرسه، تنظیم زمان خواب و بیداری، و ایجاد تغییرات در سبک زندگی را به منظور کاهش استرس و نگرانی های کودک و تسهیل رفتن به مدرسه انجام دهند.
فوبیای مدرسه علتی دیگر در مدرسه نرفتن کودکان
کودکانی که دچار فوبیای مدرسه هستند معمولاً احساس ناامنی و اضطراب در زمان جدا شدن از والدینشان میکنند. به علاوه، آنها ترجیح میدهند نزدیک والدینشان باشند وقتی که باید به مدرسه بروند. به همین دلیل، والدین باید نشانههای ترس دیگری که به عنوان فوبیای مدرسه شناخته میشوند را تشخیص داده و اقداماتی را برای کم کردن این ترس در فرزندانشان انجام دهند.
منتها برخی از نشانهها و علائم فوبیای مدرسه عبارتند از: دل درد، حالت تهوع و استفراغ، اسهال و خستگی بیش از حد که بدون دلیل پزشکی به وجود میآیند، کج خلقی، وابستگی زیاد به والدین، نگرانی در زمان دوری از والدین، ترس مفرط از تنها بودن یا ترسهای غیر منطقی، بدخوابی و کابوس دیدنهای مکرر، بروز این علائم در روزهای مدرسه و بهبود آنها در آخر هفته زمانی که بچهها نیازی به مدرسه ندارند.
در جهت تفهیم دقیقتر این موضوع، تحقیقات نشان دادهاند که پنج عامل عمده ترس کودکان از مدرسه شامل متغیرهای دموگرافیک، اضطراب، افسردگی، فاکتورهای آکادمیک و خانوادگی هستند. همچنین برخی دلایل اساسی در این زمینه وجود دارند که والدین باید آگاه باشند؛ مانند تغییر محیط زندگی مدرسه به یک محیط جدید، تغییرات در زندگی خانوادگی مانند اسباب کشی، جدایی، مرگ یا دیگر اتفاقات بالقوه آسیبزا، نگرانی برای وضعیت یکی از اعضای خانواده، خجالتی بودن یا اضطراب اجتماعی، اذیت شدن در مدرسه، ترس از ضعف در دروس و نمرات بد، ترس از تمسخر یا تنبیه در مدرسه و استفاده از پشتیبانی و حمایت والدین بیش از حد.
چطور به کودکی که از مدرسه میترسد کمک کنیم؟
با بچهای که مدرسه نمیرود چه باید کرد؟ صحبت کردن با فرزندتان بسیار مهم است؛ گاهی اوقات بچهها احساسات خود را نشان نمیدهند، مگر اینکه شما از آنها بپرسید. برای ابراز تمام احساساتشان، به فرزندتان سوالاتی با پاسخ باز بپرسید. از پرسیدن سوالهایی که فقط پاسخ آری یا نه دارند، خودداری کنید. به عنوان مثال، سوال خود را به این صورت مطرح کنید: “چه چیزی بیشتر از همه تو را در مدرسه ناراحت میکند؟”
برای شناسایی موانع یادگیری، اگر ضعفی در مهارتهای آکادمیک و یا ناتوانی در یادگیری در مدرسه برای فرزندتان وجود دارد، آن را مشخص کنید. ترس از شکست یکی از دلایل اصلی فوبیای مدرسه است، حتی برای بچههایی که شرایط درسی خوبی دارند.
همیشه به فرزندتان اطمینان دهید که اوضاع برایش خوب پیش میرود. از رفتارهایتان نیز برای انتقال این اطمینان استفاده کنید، اما مراقب باشید که سهوا نشانههای نگرانی را ابراز نکنید. یک فرد مشترک پیدا کنید، یک معلم یا فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری را در مدرسه بیابید که میتواند در مواقعی که فرزندتان مضطرب شده یا به کمک نیاز دارد، از وی کمک بخواهد و منبعی قابل اعتماد برای او باشد. با دعوت کردن دیگر بچهها به خانه و ثبت نام فرزندتان در کلاسهای مختلف از جمله ورزشی و سایر فعالیتها، به پیدا کردن دوستان بیشتر برای کودکتان کمک کنید. برنامهریزی کنید، مطمئن شوید که فرزندتان از فرصتهای لازم برای کسب موفقیت در مدرسه بهره میبرد در حالیکه فعالیتهایی را که برایش جالب است نیز انجام میدهد. به فرزندتان قدرت بدهید، استراتژیهای مختلف را برای بازگرداندن قدرت به فرزندتان جستجو کنید و در این زمینه از کمک یک متخصص نیز بهره ببرید.
موضوعات مرتبط: آشنایی با روند مشاوره کودک و نوجوان
نتیجه گیری
اگر نگرانی وجود دارد که فرزند شما را در مدرسه یا هر جای دیگری وحشت زده کرده، قدمهای جدی برای شناسایی و حل این مشکل بردارید. به حل موضوع با بچهای که مدرسه نمیرود چه باید کرد به یاد داشته باشید که متاسفانه بعضی از توصیهها فقط باعث قلدری بچهها در مدرسه میشوند. با استفاده از راهکارهای مقابله با فوبیای مدرسه به آرامی و به تدریج وضعیت کودک خود را بهبود دهید. در ابتدا، تعداد ساعات حضور فرزندتان در مدرسه را کاهش دهید و با گذر زمان تعداد ساعات حضورش را افزایش دهید تا در نهایت بتواند بدون هیچ ترس و اضطرابی کل وقت خود را در مدرسه سپری کند. از سیستم اصلاح رفتار به عنوان یک پاداش برای حضور فرزندتان در مدرسه استفاده کنید. از طرفی، در زمانی که کودک شما ترس از مدرسه دارد، تا حدی از انجام فعالیتهای تفریحی در خانه خودداری کنید تا مشکلش حل شود، زیرا این رفتار ممکن است باعث شود که فرزندتان از رفتن به مدرسه منصرف شود.
