آیا فرزند شما آموخته است چگونه به دستشویی برود؟ آیا او علاقه‌ای به استفاده از توالت به جای پوشک نشان نمی‌دهد؟ یادگیری مهارت دستشویی برای کودکان یک قدم پر اهمیت در زندگی آنها است. با این حال آموزش آن ممکن است در ابتدا کمی سخت و نیازمند صبر و حوصله زیادی باشد. با توجه به اهمیت این موضوع ما در این مقاله قصد داریم تا درباره موضوع آموزش دستشویی رفتن کودک به شما اطلاعاتی ارائه دهیم؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.
آموزش توالت رفتن به کودکان
برای آموزش دادن به کودک خود حوصله داشته باشید و هرگز کودک را وادار به استفاده از توالت نکنید. صبر کنید تا کودک نشان دهد که علاقه‌ای به آموختن دستشویی رفتن دارد یا خیر. این فرآیند 3 تا 6 ماه ممکن است به طول بینجامد. آموزش توالت رفتن به کودکان یک چالش مهم است که برخی اوقات والدین را با سوالات و نگرانی‌های زیادی مواجه می‌کند. اینکه چند سالگی کودک مناسب است تا آموزش دستشویی رفتن را شروع کنید یا چگونه و با چه طریقی آن را به او آموزش دهید ممکن است سوالاتی باشند که ذهن شما را مشغول کنند. در مرکز مشاوره کلینیک مشاورکده به بررسی آموزش‌های لازم برای دستشویی رفتن کودکان و مناسب‌ترین سن برای آموزش آن پرداخته‌اند.
روش‌های آموزش رفتن به دستشویی برای کودکان شامل تمرینات و آموزش است که به کودک کمک می‌کند تا بتواند ادرار و مدفوع خود را در زمان مناسب و هنگام دستشویی کنترل کند و خودش را به توالت برساند. آموزش صحیح استفاده از صندلی دستشویی کودکان یا توالت نیز جزء این روش‌ها محسوب می‌شود.
سن شروع آموزش دستشویی
سن شروع آموزش دستشویی رفتن در کودک متفاوت است و باید زمان آمادگی و تمایل کودک را برای یادگیری استفاده از توالت در نظر گرفت. نمی‌توان به صورت قطعی سن مناسبی برای شروع آموزش تعیین کرد و باید هر کودک به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد تا بهتر بفهمیم که وقتی کودک نیاز به آموزش دستشویی رفتن دارد چه کمکی میتوان به او کرد. اگر کودک خود را زودتر از زمان مناسب و استاندارد مجبور به دستشویی و استفاده از توالت کنید، این ممکن است باعث شود که برای خود و کودکتان یک موقعیت سخت و ناموفق ایجاد شود و کودک همچنین ممکن است دستشویی رفتن را دیر یاد بگیرد.
اجبار به یادگیری آموزش توالت رفتن کودک ممکن است او را مضطرب کند. اضطراب برای کودکان مفید نیست و می‌تواند باعث عدم اجرای برنامه‌های روتین زندگیشان شود. استرس همچنین می‌تواند باعث اجتناب کودک از خوابیدن در اتاق خود شود. کنترل عضلات روده و مثانه در ارتباط با رشد و تکامل فیزیکی قرار دارد. در کودکان کنترل بر حرکات مثانه و روده در سن زیر دوازده ماه وجود ندارد. اما در سن 12 تا 18 ماهگی، کودک می‌تواند کنترل بسیار کمی را بر روی حرکات مثانه و روده خود داشته باشد. بیشتر کودکان تا 24 یا 30 ماهگی کنترل کامل و مناسبی بر روی حرکات مثانه و روده خود ندارند. بر اساس تحقیقات انجام شده، متوسط سن برای آموزش دستشویی رفتن به کودکان حدوداً 27 ماهگی است. بنابراین، والدین می‌توانند برای کودکان خود در سنین 2.5 تا 4 سالگی شروع به آموزش دستشویی رفتن کنند.
قبل از شروع آموزش دستشویی رفتن کودک، شما باید به دنبال نشانه‌های آمادگی و تمایل کودکتان برای رفتن به توالت باشید. سن کودک نقش مهمی در شروع دستشویی رفتن دارد، اما لازم است آنرا همراه با نشانه‌های تمایل و آمادگی فردی کودک مدنظر قرار دهید. به طور مثال، یک کودک 24 ماهه ممکن است به راحتی مثانه‌اش را کنترل کند، در حالی که یک کودک 30 ماهه هنوز به این کار تسلط نداشته باشد. لذا شما باید برای شروع آموزش توالت رفتن کودک به این دو عامل، یعنی سن کودک و نشانه‌های تمایل و آمادگی او، توجه کنید.
نشانه‌های آمادگی کودک برای شروع آموزش دستشویی رفتن
نشانه‌های آمادگی کودک برای شروع آموزش دستشویی رفتن شامل موارد زیر است:
- کودک باید بتواند به خوبی راه برود و بتواند خودش را به توالت برساند.
- کودک می‌تواند درباره زمان‌هایی که نیاز به توالت رفتن دارد سوال کند.
- کودک باید قادر باشد عضلات مورد استفاده برای نشستن بر روی توالت فرنگی یا توالت معمولی را کنترل کند.
- کودک می‌تواند درخواست تعویض پوشک کند.
- کودک احساس ناراحتی می‌کند وقتی پوشکش کثیف است.
- کودک می‌خواهد مدفوع و ادرار خود را در داخل پوشک انجام دهد و به شما اعلام می‌کند.
- کودک الگوی کودکان بزرگتر یا والدین خود را پیروی می‌کند و می‌خواهد به توالت برود.
- کودک با شما به دستشویی امده و تمایل دارد نحوه استفاده از توالت را ببیند.
- کودک می‌خواهد به توالت برود یا اقداماتی انجام دهد تا والدین خود را خوشحال کند و یا تحسین و تشویق شود.
- کودک باید حداقل دو ساعت در روز توانایی نگه داشتن پوشک خشک را داشته باشد و بتواند بگوید که می‌خواهد دستشویی کند. در شب ها نیز باید بتواند به دستشویی برود و خود را خیس نکند.
- کودک باید بتواند شلوار خود را بالا و پایین بیاورد.
چگونه مفهوم دستشویی رفتن را به کودک یاد دهیم؟
هرگاه شاهد نشانه‌های فوق در فرزندتان بودید و متوجه شوید که کودک شما آماده است تا پوشک را کنار بگذارد و به دستشویی برود، لازم است برنامه‌ای موثر و مفید برای آموزش دستشویی رفتن کودک خود ترتیب دهید. برای آموزش دستشویی فرزند دختر یا پسرتان، می‌توانید از مراحل و روش‌های مختلف زیر استفاده کنید.
۱) آشنایی با مفهوم: در ابتدا، مفهوم دستشویی و استفاده از دستشویی را به کودک توضیح دهید. از مثال‌ها و تصاویر خوبی برای توجیه این مفهوم استفاده کنید.
۲) استفاده از تجربه تقلیدی: فرزندان عموماً از تجربه تقلیدی استقبال می‌کنند. بنابراین، می‌توانید از فرد بزرگتری مثل یک خواهر یا برادر بزرگ، روزنامه یا فیلم‌های آموزشی به عنوان مدلی برای دستشویی رفتن استفاده کنید.
۳) نبستن پوشک: در مرحله بعد از آموزش توالت رفتن کودک، می‌توانید با کمک کودک بدون پوشک در خانه به فعالیت‌های مختلف بپردازید تا او متوجه شود که باید به دستشویی برود.
۴) تشویق و تمجید: هنگامی که کودک با موفقیت به دستشویی رفت دست به تشویق و تمجید از او بزنید. مثلاً با پاداش‌هایی کوچک مثل تماشای کارتن‌های مورد علاقه‌اش و یا بازی‌هایی که بعد از دستشویی برایش تدارک دیده‌اید این کار را درونی کنید.
نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که هر کودک از توانایی‌ها و راهبردهای متفاوتی برای یادگیری دستشویی رفتن برخوردار است. بنابراین، لازم است متداول‌ترین روش‌ها را امتحان کنید و با توجه به نیاز و توانایی فرزندتان، روشی مختص به او بیابید. همچنین، صبوری و توجه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.
علاوه بر موارد فوق شما می‌توانید از صندلی لگنی مخصوص کودکان برای شروع توالت رفتن استفاده کنید. نکته مهمی که ذکر شده است، این است که کودکتان را به صورت مداوم به این صندلی عادت ندهید، زیرا ممکن است به مشکلاتی منجر شود.
موضوعات مرتبط: درمان شب ادراری کودکان 8 ساله
شروع به دستورالعمل های روزانه برای رفتن کودک به دستشویی کنید
هنگامی که کودکان پوشک را کنار می گذارند، ممکن است از یاد ببرند که به شما بگویند که دستشویی دارند. سرگرم بودن کودک، مورد تمسخر قرار گرفتن کودک، می تواند باعث شود که کودک شلوار خود را خیس کند. در روزهای اول، برنامه روتینی را برای کودک خود تعیین کنید.
در این برنامه آموزش دستشویی رفتن کودک، شما باید زمان‌های خاصی را مشخص کنید و از کودک خود بپرسید که آیا به دستشویی نیاز دارد یا خیر. به عنوان مثال، همیشه بعد از وعده غذایی، هنگام بیدار شدن از خواب در صبح و یا قبل از خوابیدن، کودک خود را به توالت ببرید. همچنین هر دو ساعت یک بار به او یادآوری کنید که آیا به دستشویی نیاز دارد یا نه؟ این عمل باعث می شود که کودک به تدریج حرکات روده و مثانه خود را کنترل کند و در صورت احساس دستشویی به شما اعلام کند.
اجبار کردن برای استفاده از توالت را رها کنید
اگر احساس می کنید که فرزندتان علاقه ای به استفاده از توالت و احساس خوبی ندارد و نمی خواهد آموزش ببیند، هرگز از اجبار، تهدید و سرزنش استفاده نکنید. در این شرایط، آموزش رفتن به دستشویی را متوقف کنید و بعد از گذشت 2 تا 3 هفته مجدداً این کار را امتحان کنید. به هیچ عنوان از خیس شدن شلوار کودکتان نگران نباشید. کودکان می توانند ترس و نگرانی شما را درک کنند. اگر شما نگران هستید، کودک نیز استرس و نگرانی را درک می کند. برای کنترل استرس و نگرانی خود در رابطه با آموزش دستشویی رفتن کودک، می‌توانید به مرکز مشاورکده مراجعه کنید. مشاور می‌تواند شما را قانع کند که نیازی به نگرانی نیست و راهنمایی برای کنترل استرس و اضطراب شما ارائه دهد.
استفاده از طرح های تشویقی
شما می توانید برچسب هایی تهیه کنید و با فرزندتان قراردادی ببندید که هربار که توانست دستشویی خود را کنترل کند و به موقع از توالت استفاده کند؛ بدون اینکه شلوارش خیس شود، یک ستاره به برچسب ها اضافه شود. سپس هرگاه تعداد ستاره ها به 20 عدد برسد، شما برای او جایزه ای تهیه می کنید. تشویق کودک و استفاده از پاداش ها می تواند به او انگیزه دهد و باعث شود که کودک به عادت گفتن به دستشویی خود برسد.
در مراحل اولیه آموزش استفاده از توالت، کودک ممکن است بارها نتواند دستشویی کند یا حتی بارها اشتباه بکند. در این مواقع به کودک خود سخت نگیرید و او را سرزنش نکنید. برای کودک مهم است که احساس اعتماد به نفس داشته باشد و از خطاها یاد بگیرد. برای تشویق او بهتر است از سیستم پاداش استفاده کنید و هرگاه او موفق به استفاده از توالت شد او را تشویق و تحسین کنید. همچنین، همیشه به کودک خود بگویید که می‌تواند از توالت استفاده کند و از موفقیتش تمجید کنید تا اطمینان بیشتری به خودش داشته باشد.
تمرین و تکرار از واجبات است
آموزش دستشویی رفتن کودک و استفاده از توالت نیاز به تمرین و تکرار دارد. شروع به آموزش رفتن به توالت را به صورت مرحله به مرحله انجام دهید و به کودک خود زمان کافی بدهید تا فرآیند را یاد بگیرد. در ابتدا می توانید از پوشک استفاده کنید و کودک را درباره استفاده از توالت آموزش دهید. سپس مرحله به مرحله پوشک را کمتر کنید تا کودک شروع کند از توالت استفاده کند. همچنین، به یاد داشته باشید که کودکی با توالت جدید و غیر آشنا ممکن است ترسیده باشد، بنابراین او را تشویق کرده و حمایت کنید تا از استفاده از توالت جدید راحت شود.
توجه به نشانه های کودک
کودک شما ممکن است علائم خاصی را نشان دهد که بیانگر این است که نیاز به دستشویی دارد. این شامل پرت زدن و خم شدن بالا و پایین، نگه داشتن شلوار یا پنهان شدن در گوشه‌ای می شود. برای جلب توجه به این نشانه‌ها و زمانبندی مناسب، به مرور زمان آشنا می‌شوید و می توانید کودک خود را در زمان مناسب به توالت ببرید.
موضوعات مرتبط: چگونگی روند جلسات مشاوره کودک
همکاری کودک در فرآیند توالت رفتن
توجه به همکاری کودک در فرآیند تعلیم و تربیت بسیار مهم است. از کودک خود بپرسید که آیا نیاز به دستشویی دارد و برای او فرصتی برای استفاده از توالت فراهم کنید. اگر کودک خود متوجه نشانه هایی است که نیاز به دستشویی را نشان می‌دهد، به او احترام بگذارید و فرصتی برای استفاده از توالت به او بدهید.
همچنین، برای موثر بودن آموزش دستشویی رفتن کودک به فرزند خود بیاموزید که دستشویی کردن را به طور مستقل انجام دهد. به او نشان دهید که بعد از دستشویی باید خود را با آب و صابون تمیز کند و دستان خود را بشورد. این مراحل از رفتار دستشویی ابتدایی برای کودکان بسیار مهم است و به آنها می آموزد که به خوبی از توالت استفاده کنند و به بهداشت شخصی خود توجه کنند.
اگر کودک شما چند بار دستشویی خود را به شما گوشزد کرد، اما یکبار شلوارش را خیس کرد، هیچ وقت او را تنبیه نکنید. تنبیه یا داد زدن به او در مقابل دیگران فقط باعث خجالت و ناامیدی او می‌شود. همچنین برای کودک سخت است که یاد بگیرد روده و مثانه خود را در شب کنترل کند و خود را خیس نکند. پس اگر کودک شما در طول روز شلوارش را خشک نگه می‌دارد و از توالت استفاده می‌کند، اما در هنگام خواب شلوارش را خیس می‌کند، ناامید نشوید. یادگیری خواب خشک بدون خیس شدن رختخواب سخت‌تر از خشک نگه داشتن شلوار در طول روز است. سعی کنید در این مواقع آرامش خود را حفظ کنید و کودکتان را تشویق کنید که دوباره امتحان کند که شلوارش خیس نشود و از توالت استفاده کند.
به فرزندتان آموزش دهید که بهداشت و تمیز کردن بدنش را رعایت کند. یکی از نکات مهم هنگام آموزش دستشویی به کودکان، رعایت بهداشت و تمیزی است. بعد از آنکه فرزند شما یاد می‌گیرد چگونه دستشویی و از توالت استفاده کند، باید به او یاد بدهید که چگونه از شلنگ دستشویی استفاده کند و به خوبی بدن و دست های خود را بشوید.
کلام آخر
سخت گیری شما در باب موضوع آموزش دستشویی رفتن کودک به کودکان، حتی در سنین بالاتر که به مدرسه می‌روند، ممکن است آنها را از رفتن به مدرسه منع کند. اگر فرزند شما صبح با شلوار یا رختخواب خیس بیدار شد، هیچ وقت او را سرزنش یا تحقیر نکنید. از تهدیدهایی مانند ” به معلمت می‌گویم ” یا “دوستات بدونن مسخره‌ت می‌کنند” جدا خودداری کنید. این کار فقط باعث دوری و ترس فرزند شما از مدرسه می‌شود. همچنین اگر فرزند شما به شدت نسبت به روزهای مدرسه نگران است و از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند، می‌توانید با خواندن مقاله‌ای درباره راهکارهای تشویق کردن کودک به مدرسه رفتن، این مشکل را حل کنید.
